ARNHEM – De nieuwe coalitie is van plan om een nieuwe fietsbrug over de Nederrijn aan te leggen. Dat plan is niet zinvol, blijkt uit een nota van de gemeente Arnhem. Om het fietsgebruik te stimuleren, is de komst van een veerpont veel verstandiger. Heen en weer is makkelijker dan op en neer.
(Door: Patrick Arink)
De nieuwe coalitie spreekt in het coalitieakkoord de wens uit dat er een nieuwe fietsbrug in Arnhem moet komen. Die brug zou ter hoogte van de Van Oldebarneveltstraat moeten komen en Het Broek en Malburgen met elkaar verbinden.
De coalitiepartijen presenteren het idee als een nieuw voorstel, maar in werkelijkheid zijn ambtenaren van de gemeente al een paar jaar bezig met het idee. In de spoorzone Arnhem-Oost moeten komende 15 jaar 10.000 nieuwe woningen gebouwd worden en de voorgestelde fietsersbrug maakt onderdeel uit van die plannen.
Volgens de coalitiepartijen helpt de nieuwe fietsbrug om het fietsgebruik in Arnhem te stimuleren. Meer dan de helft van alle autoritten in Arnhem bestaat uit ritjes die korter zijn dan 2,5 kilometer. Hoog tijd dus om daar iets aan te doen. Het probleem is: een fietsbrug gaat niet helpen om het fietsgebruik te stimuleren.
Dat blijkt nota bene uit de eigen ‘Accentnota Fietsambitie 2019-2024‘ van de gemeente Arnhem.
Bruggen als barrière
In vergelijking met andere steden scoort Arnhem slecht op fietsgebied. Sterker nog: er zijn maar weinig steden in Nederland die het nog slechter doen dan Arnhem.
“De groei van het fietsgebruik in Arnhem is de laatste jaren achtergebleven bij veel
andere steden in Nederland”, wordt in de nota beteuterd geconcludeerd.”
Arnhem scoort duidelijk lager dan de meeste andere steden in een benchmarkonderzoek naar fietsgebruik. In vergelijking met andere steden staat Arnhem vrijwel onderaan. En daar zijn twee goede redenen voor. Allereerst zijn de heuvels in Arnhem een nadeel.
“Daarnaast is bekend dat de rivierzone (afstand, hellingen brug) tussen zuid en noord Arnhem een reden is voor mensen om niet of minder te fietsen”, concludeert de gemeente Arnhem.
Arnhem kent twee bruggen die door fietsers gebruikt worden: de John Frostbrug en de Mandelabrug. Vanwege de doorvaarthoogte van het scheepsverkeer vormen de twee hoge bruggen over de Nederrijn een barrière voor veel fietsers. De steile opritten zijn geen lolletje, zeker niet bij slecht weer. Een nieuwe fietsersbrug zal in verband met de scheepvaart even hoog zijn als de bruggen die we al hebben in Arnhem en daarmee precies dezelfde barrière vormen.
Heen en weer
Er is echter een alternatief dat in Arnhem niet onderzocht is, maar dat veel kansrijker is. Een fiets- voetveer over de Nederrijn is snel, gemakkelijk en heeft niet het nadeel dat fietsers honderden meters moeten klimmen.
Arnhem kent natuurlijk al het pontje dat vaart tussen de Rijnkade en de Stadsblokkenwerf. Dit is echter geen volwaardige veerverbinding. De ASM1 is vooral bedoeld voor recreanten in de zomermaanden.
Verschillende steden in Nederland kennen een fiets- voetveer dat vergelijkbaar is met de situatie in Arnhem. Deventer is misschien het meest voor de hand liggende voorbeeld. De veerpont die tussen de Deventer binnenstad en het wijkje De Worp vaart, wordt door honderdduizenden voetgangers en fietsers per jaar gebruikt.
De pont in Deventer brengt mensen heen en weer anderen terug. De pont is als het ware ongeveer een soort van brug.
De veerverbinding in Deventer wordt commercieel uitgebaat en ondersteund door de gemeente Deventer. De veerpont krijgt ongeveer 100.000 euro subsidie per jaar. Enkele jaren geleden is de pont vervangen. De nieuwe veerpont is uitgerust met zonnepanelen en vaart elektrisch.
Alle fietsers die gebruik maken van de veerpont in Deventer geven liever 1,10 euro uit aan een overtocht met de veerpont, dan dat zij gebruik maken van de Wilhelminabrug die pal naast het pontje ligt. Het is dezelfde brug als de John Frostbrug in Arnhem. Even hoog. Net zo vervelend voor fietsers.
Spaarneveer
Een andere veerpont die als referentie voor Arnhem kan dienen, is het Spaarneveer in Haarlem. Deze pont over het Spaarne verbindt het chique Haarlem Zuid met de nieuwbouwwijk Schalkwijk. De overtocht is gratis en de veerpont wordt gerund door een pool van enthousiaste vrijwilligers.
Net als in Arnhem de bedoeling is, verbindt het Spaarneveer twee woonwijken met elkaar. Het Spaarneveer bestaat acht jaar en is bedoeld om fietsverkeer te stimuleren. En dat werkt. Jaarlijks maken meer dan 300.000 fietsers gebruik van het Spaarneveer.
Net zoals in Deventer, zijn de kosten voor de gemeente minimaal. Het Spaarneveer kost de gemeente Haarlem 53.000 euro per jaar, waarbij een deel van de kosten wordt gebruikt om schippers op te leiden via een werkervaringsplaats.
Tegenstanders van het voorstel om in Arnhem een veerpont te laten varen op de plek waar een fietsbrug bedacht is, zullen aanvoeren dat een fietsbrug niet de jaarlijkse kosten kent die een veerpont wel heeft. Daar staat tegenover dat de bouw van een fietsbrug tussen de 5 en 25 miljoen euro zal kosten. Voor dat geld kun je minstens vijftig jaar een veerpont in de vaart houden.
Bovendien leert de ervaring in Deventer en Haarlem dat een veerpont wél een effectieve methode is om fietsverkeer te stimuleren.
