ARNHEM – Van 6 december 2025 tot en met 18 januari 2026 staat het Nederlands Openluchtmuseum in het teken van de winter. Onder het motto Winter vier je samen nodigt het museum bezoekers uit om te ervaren hoe mensen in de 19de eeuw de donkere maanden doorkwamen. Op uitnodiging van het Nederlands Openluchtmuseum kreeg de Arnhemsche Courant vorige week een exclusieve rondleiding over het terrein, verzorgd door conceptontwikkelaar en museumpresentator Jeffrey Koerhuis.
Tijdens deze rondleiding nam Koerhuis ons mee in het verhaal achter de nieuwe winterprogrammering, met als blikvanger een historisch gereconstrueerde 19de-eeuwse jaarmarkt, ook wel bekend als de ‘koude markt’.
Winter vieren doe je samen
Voor de samenstelling van de jaarmarkt onderzocht Jeffrey Koerhuis hoe mensen vroeger de winter samen vierden. In de periode rond de feestdagen ontstonden in heel Nederland zogeheten koude markten: tijdelijke ontmoetingsplekken waar niet alleen waren en vee werden verhandeld, maar waar ook volop ruimte was voor vermaak, verwondering en ontmoeting. In een tijd zonder moderne media boden deze markten een venster op de wereld buiten het eigen dorp.
Handel, vermaak en verwondering
Bezoekers van de wintermarkt in het Openluchtmuseum ontmoeten dezelfde kleurrijke figuren als toen. Waarzegsters, vaak de vrouwen van marktkooplui, voorspelden de toekomst. Kwakzalvers en rondreizende apothekers prezen hun wondermiddelen aan — middelen die we nu met andere ogen bekijken, zoals cocaïne, dat destijds als geneesmiddel werd gebruikt.
Ook het populaire vermaak ontbreekt niet. De rare-kiekendoos laat bezoekers kijken naar beelden van verre, onbekende werelden, terwijl prenten en illustraties verhalen vertellen over vreemde landen en bijzondere gebeurtenissen. In het palais de science worden nieuwe innovaties en opmerkelijke uitvindingen gepresenteerd, zoals dat vroeger op jaarmarkten gebeurde: als een mix van wetenschap, spektakel en verbazing.
De traditionele waarzegster heeft in het Openluchtmuseum een eigentijdse vertaling gekregen in de vorm van een digitale multimediashow — een meeslepende experience die je volgens Koerhuis “eigenlijk zelf moet meemaken”.
Proeven van vroeger
Een bezoek aan de wintermarkt is ook een zintuiglijke ervaring. Wie trek krijgt, kan ‘kniepertjes’ proeven: dunne, knapperige koekjes die met een knijpijzer boven open vuur worden gebakken. Een eenvoudig gerecht, maar onlosmakelijk verbonden met winterse markten van toen.
Winterplezier voor jong en oud
Naast de koude markt keert ook de Winterkermis terug. Bezoekers kunnen een rondje maken in de Grand Carrousel uit 1890, zweven in de zweefmolen of de ijzers onderbinden op de overdekte rolschaatsbaan.
Sportieve bezoekers kunnen deelnemen aan de Elfstedentocht te voet, met twaalf stempelposten verspreid door het hele park — een geliefde wintertraditie in een nieuw jasje.
Met de 19de-eeuwse koude markt, winterse attracties en historische verhalen laat het Nederlands Openluchtmuseum zien dat de winter al eeuwenlang een tijd is van samenkomen, delen en beleven.
Want toen én nu geldt: de winter vier je samen.
