ARNHEM – Na Amsterdam (1987), Rotterdam (2001) en Leeuwarden (2018) mag Nederland voor 2033 weer een culturele hoofdstad van Europa aanwijzen. Er valt veel voor te zeggen om Arnhem kandidaat te stellen.
(Door: Patrick Arink)
Sinds 1985 worden elk jaar twee Europese steden verkozen tot Europese Culturele Hoofdstad. Het initiatief stelt cultuur centraal in Europese steden en is bedoeld om de diversiteit van Europese culturen te laten zien. Centraal staan: de historische waarde, het culturele leven en het artistieke erfgoed. Als bonus krijgt ook het toerisme een boost.
Bad Ischl (Oostenrijk) en Tartu (Estland) zijn dit jaar de Culturele hoofdsteden van Europa. In 2027 wordt het besluit genomen welke volgende Nederlandse stad zich in 2033 een jaar lang mag tooien met de titel Culturele Hoofdstad van Europa.
Op dit moment heeft alleen Heerlen zich officieel kandidaat gesteld. Zwolle speelt met de gedachte. Middelburg had interesse, maar heeft zich inmiddels teruggetrokken.
Er zijn goede redenen voor Arnhem om zichzelf kandidaat te stellen als Culturele Hoofdstad van Europa. We sommen een aantal redenen op.
Arnhem ís al culturele hoofdstad
Arnhem ís al een culturele hoofdstad van formaat. Anders dan bijvoorbeeld Leeuwarden in 2018 zijn er in Arnhem geen levensgrote investeringen nodig om het culturele karakter van de stad te laten zien.
Met Museum Arnhem, Oostpool, Introdans, Musis, Phion, de Canon van Nederland, het Nederlands Openlucht Museum, een vernieuwd Stadstheater, ARteZ, de Sonsbeek beeldententoonstelling, FDFA en andere culturele evenementen heeft Arnhem een breed scala aan culturele voorzieningen in huis.
Dat is terug te zien in de culturele begroting van de gemeente. Arnhem geeft per inwoner meer geld uit aan cultuur dan Amsterdam, Rotterdam en Den Haag.
Kortom: met de titel Culturele Hoofdstad van Europa kan Arnhem laten zien wat het altijd al in huis heeft.
Arnhem viert 800 jaar stadsrechten
Arnhem is altijd een stad geweest die vooruit kijkt. Daardoor hebben we als stad zelf niet door dat we tot de oudste steden in Nederland behoren.
Arnhem is ouder dan de meeste oud-Hollandse steden in het westen van het land. Amsterdam, Rotterdam, Haarlem, Delft en Alkmaar bijvoorbeeld zijn allemaal een stuk jonger dan Arnhem.
Arnhem kreeg in het jaar 1233 stadsrechten. In 2033 viert Arnhem dat zij 800 jaar oud is. Het is niet meer dan passend om dat jubileum te vieren als culturele hoofdstad van Europa.
Leeuwarden als voorbeeld
Arnhem kan Leeuwarden als voorbeeld nemen hoe het moet: vooraf waren er in Friesland en daarbuiten grote twijfels over het project in 2018. Was de titel Culturele Hoofdstad van Europa niet te groot en te ambitieus voor een bescheiden stad als Leeuwarden?
Zes jaar na dato merken ze in Leeuwarden nog steeds de positieve effecten van de titel in 2018. Het aantal toeristen is blijvend gestegen, in de horeca zijn de inkomsten toegenomen, maar belangrijker nog: Friezen zijn nog steeds apetrots op het evenement. Het heeft gezorgd voor een grotere mate van gemeenschapszin, of in het Frysk: mienskip!
Maarreh… de kosten?
Allemaal leuk en aardig, denk je misschien. Maar hoe zit het met de kosten? Wordt dit niet een debacle van Floriade-achtige proporties?
Goede vraag!
Ja, de totale begroting van het project loopt in de tientallen miljoenen, maar nee, dit leidt niet tot een miljoenenverlies.
Laten we Leeuwarden weer als voorbeeld nemen. Leeuwarden besloot in 2018 flink uit te pakken. In de top 10 met Europese Culturele hoofdsteden vind je Leeuwarden met een begroting van ruim 75 miljoen euro terug op een derde plek, na Istanbul (2010) en Liverpool (2008).
Het hoeft allemaal niet zo heel duur te zijn. Het bedrag dat Leeuwarden uitgaf in 2018 is drie keer zoveel als Tartu in Estland dit jaar uitgeeft: 24,5 miljoen euro.
Maar zelfs ondanks de kolossale kosten in Leeuwarden, waren de financiële risico’s voor de gemeente Leeuwarden in 2018 goed te overzien. Het hele evenement heeft de gemeente Leeuwarden per saldo “slechts” 6,5 miljoen euro gekost.
Dit komt door subsidies (EU, Rijk, provincie), maar ook doordat er veel andere inkomsten waren: 24 miljoen euro kwam binnen via kaartverkoop. 11 miljoen euro via sponsoring en donaties.
6,5 miljoen euro voor een evenement van deze omvang moet ook in de begroting van de gemeente Arnhem wel te vinden zijn.
Dusseh… Waar wachten we op?
