ARNHEM – Vijf architecten presenteerden gisteravond hun ontwerp voor een nieuw Stadstheater. De Kleine Zaal van het Stadstheater zat tot de laatste stoel vol met belangstellenden. Zij zagen vijf ontwerpen die veel met elkaar gemeen hebben en die tegelijkertijd hemelsbreed van elkaar verschillen.
(Door: Patrick Arink)
Er is in totaal 73 miljoen euro beschikbaar voor de vernieuwing van het Stadstheater. Dat is meer dan de nieuwbouw van Musis, het Filmhuis en Museum Arnhem bij elkaar gekost hebben. Maar volgens de gemeente Arnhem kan het niet goedkoper.
Met zo’n ruim budget is het niet verbazend dat de grootste architectenbureaus van Nederland een gooi doen naar het binnenhalen van de opdracht. En dus liggen er nu vijf ontwerpen die stuk voor stuk de moeite waard zijn.
“Er is vanavond geen applausmeter aanwezig om te bepalen welk ontwerp het moet worden”, grapt Ton Schulte van architectuurcentrum CASA aan het begin van de avond.
Een selectiecommissie van de gemeente Arnhem bepaalt eind deze maand welk ontwerp verder uitgewerkt zal worden. Als alles meezit kan eind volgend jaar begonnen worden met de vernieuwbouw en heeft Arnhem in de loop van 2027 een geheel vernieuwd Stadstheater.
Sloop, hergebruik en groen
Bij de presentaties werd duidelijk dat de architecten volgens dezelfde lijnen denken. De originele schouwburg blijft in alle ontwerpen grotendeels behouden. De nieuwbouw uit de jaren zeventig wordt in alle ontwerpen gesloopt. Het gesloopte materiaal wordt in alle ontwerpen hergebruikt en in alle ontwerpen wordt het nieuwe Stadstheater voorzien van een groen dakterras, een groene binnenhof en/of een stadsoase.
Maar daar houden de overeenkomsten wel op. Ieder architectenbureau geeft zijn eigen draai aan de manier waarop het nieuwe Stadstheater vorm moet krijgen.
Benthem Crouwel Architects is het enige bureau dat de grote en de kleine zaal achter elkaar plaatst. In dit ontwerp komt de kleine zaal op de hoek met de Beekstraat te liggen.
Mecanoo Architecten plaatst de kleine zaal bovenop de entree van de originele schouwburg aan de Eusebiussingel. Een compact ontwerp zorgt voor minder energieverbruik, is daarvoor de belangrijkste motivatie.
Een andere innovatieve oplossing komt van architectenbureau Cepezed. In dit ontwerp wordt de huidige grote zaal getransformeerd tot kleine zaal. Links naast het huidige gebouw wordt een nieuwe grote zaal gemaakt, met betere zichtlijnen en meer stoelen dan in de oude grote zaal mogelijk is.
Dit ontwerp heeft als voordeel dat het Stadstheater niet dicht hoeft tijdens de verbouwing. Wanneer de nieuwe grote zaal gebouwd wordt, kan de oude zaal gewoon in gebruik blijven.
Braaksma en Roos wil twee entrees maken voor het Stadstheater. De huidige entree aan de singel, en een ingang bij de Waalse kerk. Het moet ervoor zorgen dat het Stadstheater meer en beter verbonden is met de binnenstad.
DP6 tenslotte wil een vergelijkbaar gebouw naast de oude schouwburg plaatsen. “Rondom de twee trekken we gordijnen en coulissen van hergebruikt en demontabel baksteen, die verhullen en onthullen.”
Kortom: er valt wat te kiezen voor de beoordelingscommissie. De beoordelingscommissie bestaat uit vertegenwoordigers van Musis & Stadstheater, de gemeente Arnhem en externe deskundigen. Op 22 december wordt bekend gemaakt welk team zijn visie voor het Stadstheater verder mag uitwerken.
Benthem Crouwel
Benthem Crouwel: “Het nieuwe Stadstheater overstijgt grenzen. Het weeft de singel aan de stad en verenigt park en publiek. De stedelijke structuur van de noordelijke binnenstad wordt voortgezet en er ontstaan nieuwe publieke ruimten. Binnen en buiten vloeien in elkaar over.”
Mecanoo
Mecanoo: “Het Stadstheater transformeert van een gesloten bastion naar een uitnodigend theater voor iedereen. Het ligt als een schakel tussen de binnenstad en het Musispark, en wordt omringd door de weelderige groene Stadsoase. Het nieuwe programma is verdeeld over verschillende volumes die zich om het iconische monument heen stapelen. Het monument wordt omarmd door de nieuwe volumes en vormt het hart van het theater.”
Cepezed
Cepezed: “In het vernieuwde Stadstheater draait het om beleving, ontmoeting en verbinding. Een ontwerp dat de allure van het bestaande, monumentale gebouw herstelt. Een vriendelijk en elegant, nieuw bouwdeel van hout en glas omsluit een nieuwe grote zaal en verbindt het Koningsplein via een binnenstraat met de singel. De binnenstraat vormt het hart van het gebouw, waarvandaan je overal kunt komen en overal zicht op hebt.”
Braaksma en Roos
Braaksma en Roos: “Het verbeteren van het contact tussen het Stadstheater en publiek, makers, stad en omgeving is de hoofdambitie van de visie. Er komen toegankelijke tuinen rondom het gebouw en het vrachtvervoer wordt daarvoor via één centrale aansluiting vanaf de Singel afgehandeld. De compacte en ingetogen vormgeving van de uitbreiding brengt de aandacht naar het art-deco-monument, dat in ere wordt hersteld als hoofdentree.”
DP6
DP6: “In onze visie laten we het monumentale theatergebouw als hoofdrolspeler weer volledig tot zijn recht komen door de sloop van het jaren ’70-deel. De hoofdrolspeler krijgt een medespeler, los van het oude gebouw. Rondom de twee trekken we gordijnen en coulissen van hergebruikt en demontabel baksteen, die verhullen en onthullen en een spannend spel spelen tussen binnen en buiten, licht en donker, open en gesloten. Tussen de twee bouwdelen vormt een passage de verbinding tussen stad en park.”
