ARNHEM – De gemeente Arnhem zou zonder extra kosten over kunnen stappen op nascheiding van afval. De kosten voor nascheiding zijn even hoog als bij diftar. Bij diftar wordt van inwoners gevraagd zelf al hun afval te scheiden. Bij nascheiding wordt pmd-afval (plastic, metaal, drankverpakkingen) achteraf machinaal uit het afval verwijderd.
De gemeente heeft altijd gezegd dat nascheiding in Arnhem niet mogelijk was. Op initiatief van lokale partij Arnhem Centraal werd de gemeente opgeroepen om dat toch uit te zoeken. Uit dat onderzoek blijkt nu dat Attero, de afvalverwerker waarmee Arnhem een contract heeft, een rendement van 70 procent kan halen op nascheiding van pmd-afval.
Uit een globale kostenvergelijking die de gemeente gemaakt heeft, blijkt dat de kosten bij nascheiding gelijk zijn aan het huidige diftar-syteem.
“Op basis van de huidige aannames voor 2021 zijn de kosten voor beide systemen vergelijkbaar. De jaarlasten op bovengenoemde kostenonderdelen liggen in 2021 rond de 700.000 euro per jaar”, aldus de gemeente.
Haken en ogen
Zowel aan diftar als aan nascheiding kleven verschillende haken en ogen, waarschuwt de gemeente.
Nascheiding is alleen succesvol wanneer er vrijwel geen gft-afval tussen het gewone afval zit. Wanneer er veel gft in het restaval zit, is het lastiger om machinaal het plastic uit het afval te sorteren. Dit heeft een negatief effect op het haalbare rendement, hetgeen leidt tot hogere kosten.
Voor diftar geldt dat pmd-afval dat via de containers wordt verzameld, niet vervuild mag zijn met ander afval. Vervuild pmd-afval kan niet gerecycled worden en belandt in de verbrandingsoven, wat eveneens leidt tot hogere kosten.
Voor schoon pmd-afval ontvangt de gemeente een vergoeding van 245 euro per ton. Voor iedere ton afgekeurd afval moet 200 euro betaald worden voor de verbrandingskosten.
Afgekeurd pmd-afval
Nadat Arnhem op 1 juli 2020 overstapte op diftar, waarbij betaald moet worden per vuilniszak restafval in plaats van een vast tarief, is niet alleen de inzameling van pmd toegenomen. Ook de vervuiling van pmd-afval is aanzienlijk gestegen.
In 2019 werd per persoon 14 kilo schoon pmd-afval per jaar ingezameld, tegenover 3 kilo vervuild pmd-afval. Na de invoering van diftar steeg de inzameling van pmd-afval in hwet derde kwartaal weliswaar naar 33 kilo, maar meer dan de helft van dat afval was zo vervuild dat het afgekeurd moest worden.
Toch vindt de gemeente de huidige pmd-cijfers bemoedigend: “We hebben met een pmd-inzameling van gemiddeld 15 kilo per inwoner per jaar, een redelijk hoge scheidingsrespons. De toenemende stijging wijst op de bereidheid van inwoners voor het scheiden van pmd aan de bron.”
Wel noemt de gemeente de vervuiling van het ingezamelde pmd-afval “een serieus zorgpunt”. Via voorlichting hoopt de gemeente het percentage omlaag te brengen.
Of dat veel effect heeft, is echter de vraag, blijkt uit andere steden die al wat langer bezig zijn met diftar.
“Landelijk zien we dat het gescheiden inzamelen van pmd niet overal goed gaat”, schrijft de gemeente. “Met name in gemeenten met veel hoogbouw blijft de inzamelrespons achter. Voor deze gemeenten is nascheiding een oplossing om de afvalscheiding te verbeteren.”
Ook Arnhem is een gemeente met veel hoogbouw. Juist uit de wijken in Arnhem met veel hoogbouw is bekend dat diftar daar minder goed werkt.
Referendum
Het onderzoek over nascheiding komt op een bijzonder moment. Gelijktijdig met de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart wordt namelijk een referendum gehouden in de stad over de vraag of Arnhemmers door willen gaan met diftar of niet.
Onder leiding van de SP wijzen diftar-tegenstanders op de grote hoeveelheden afvaldumpingen en zwerfafval die volgens hen het gevolg zijn van diftar. Afvaldumpingen naast ondergrondse afvalcontainers zijn overigens ook een probleem in gemeenten zonder diftar.
Het alternatief voor stoppen met diftar was een terugkeer naar het oude systeem, waarbij al het restafval naar de verbrandingsoven zou gaan. Dit leidt tot hogere kosten dan diftar. Die kosten berekent de gemeente door aan haar inwoners via de afvalstoffenheffing.
Nu blijkt dat nascheiding niet alleen mogelijk is, maar ook nog eens tegen vergelijkbare kosten kan worden ingevoerd, is er een volwaardig alternatief voor diftar. Dat betekent dat het referendum over diftar een andere dimensie krijgt.
Fractievoorzitter Lea Manders van Arnhem Centraal reageert opgetogen over de uitkomsten van het onderzoek over nascheiding:
“Ik ben blij met de bevestiging van onze inzichten. Het mooie is dat als diftar wordt weggestemd nascheiding hét betaalbare alternatief kan zijn.”
Combinatiesysteem
Wanneer diftar bij het referendum mocht worden weggestemd, betekent dit overigens niet automatisch dat Arnhem overstapt op nascheiding. De referendumvraag bij het referendum gaat alleen over stoppen of doorgaan met diftar.
De gemeente ziet diftar nog steeds als de beste mogelijkheid om tegen zo laag mogelijke kosten de afvalstroom zoveel mogelijk in te perken.
“Het vergroot bovendien het bewustzijn bij Arnhemmers om te zorgen voor minder afval. Zo werken we met elkaar aan een beter milieu.”
Maar mocht diftar bij het referendum sneuvelen, dan is er volgens het onderzoek van de gemeente naast nascheiding nog een ander alternatief waarvoor gekozen kan worden. Er kan ook gekozen worden voor een combinatiesysteem waarbij een vorm van diftar naast nascheiding blijft bestaan.
“Diftar toepassen bij een overstap op nascheiden blijft mogelijk, in Friesland zijn hier voorbeelden van.”
