Drie jaar nadat het besluit werd genomen, is het vandaag eindelijk zo ver. Arnhem stapt over op diftar. Wie vanaf vandaag een vuilniszak restafval in de container gooit, betaalt daarvoor 0,80 euro. Tot nu toe betaalden huishoudens een vast bedrag per jaar voor hun afval via de afvalstoffenheffing.
Arnhem is niet de eerste gemeente die overstapt op een systeem waarbij huishoudens betalen per vuilniszak. Op dit moment zijn er meer dan 150 gemeenten in Nederland die diftar hebben ingevoerd.
Meerdere onderzoeken bewijzen dat diftar de meest effectieve manier is om de hoeveelheid restafval terug te brengen. Het idee achter diftar is dat mensen beter hun afval scheiden als zij per vuilniszak restafval moeten betalen.
De cijfers bewijzen dat het werkt. In gemeenten zonder diftar hebben huishoudens jaarlijks gemiddeld 217 kilo restafval. In gemeenten met diftar ligt dat op 121 kilo per jaar: bijna 100 kilo minder.
Het voordeel van minder restafval betekent dat huishoudens in een diftar-gemeente gemiddeld veel minder geld kwijt zijn dan gemeenten zonder diftar.
Diftar kent echter ook een groot nadeel. Het systeem leidt tot meer afvaldumpingen naast de verzamelcontainers. Of de voordelen tegen de nadelen opwegen, is een kwestie van interpretatie. In de Arnhemse politiek is er al drie jaar lang een solide meerderheid voor de invoering van diftar.
In 2017 werd door de gemeenteraad in Arnhem besloten om diftar in te voeren. Dat het uiteindelijk drie jaar geduurd heeft voor het systeem werd ingevoerd, heeft te maken met het oplossen van hindernissen die bekend zijn uit gemeenten die eerder overstapten op diftar. Stuk voor stuk leidde het oplossen van die hindernissen echter weer tot nieuwe problemen.
Op slot
Om inwoners te laten wennen aan een systeem waarbij een afvalpas gebruikt moest worden, gingen vorig jaar de containers op slot. Het leidde meteen tot een grote toename van het aantal afvaldumpingen.
Ieder nadeel hep ze voordeel. Het voordeel van de grote berg gedumpt afval was dat de gemeente Arnhem hierdoor meteen wist op welke plekken het goed gaat en waar niet. Via extra controles en een dagelijks rondje langs de grootste hotspots wordt geprobeerd om de omgeving van de afvalcontainers in de probleembuurten schoon te houden.
Kleinere wangen
Een nieuwe golf afvaldumpingen ontstond toen een tweede hindernis door de gemeente Arnhem werd aangepakt. In andere gemeenten met diftar wordt veel geklaagd door ouderen en mensen met een beperking. Omdat zij minder volle afvalzakken weggooien, betalen zij naar verhouding meer dan een gemiddeld huishouden. Om aan die kritiek tegemoet te komen werden in Arnhem de afvalwangen van de containers verkleind. Alleen zakken van 30 liter kunnen nu nog in de container.
Het nadeel van deze maatregel is dat lang niet ieder huishouden is overgeschakeld op 30 liter-zakken. Het gevolg was (wederom) een toename van de hoeveelheid afvaldumpingen.
Nieuwe pasjes
Of ook het oplossen van de derde hindernis leidt tot problemen, zal de komende tijd blijken. Vrijwel ieder huishouden in Arnhem heeft afgelopen maand een nieuwe afvalpas gekregen. Dit is gebeurd omdat er afgerekend wordt per huishouden. Het is daarom noodzakelijk dat iedere afvalpas in het bezit is van degene die er gebruik van maakt.
De verwachting is dat het even gaat duren voordat iedere Arnhemmer deze nieuwe pas bij zich heeft wanneer hij restafval in de container wil gooien. Ook deze maatregel zal naar verwachting leiden tot meer afvaldumpingen.
Het wordt beter
Tegenstanders van diftar hameren er op dat de toename van het aantal afvaldumpingen van de afgelopen maanden bewijst dat diftar niet werkt. Volgens hen is het systeem niet geschikt voor een stad als Arnhem.
De gemeente Arnhem kijkt er anders tegenaan. De gemeente heeft in haar begroting rekening gehouden met een toename van het aantal afvaldumpingen. Zelfs dan is diftar voor de gemeente goedkoper dan het oude systeem.
De gemeente erkent dat zwerfvuil op dit moment een groot probleem is, maar de gemeente wijst op de ervaringen in vrijwel alle gemeenten waar diftar al enige tijd is ingevoerd. In al die gemeenten daalde het aantal afvaldumpingen na verloop van tijd.
Of dat in Arnhem ook gaat gebeuren, zal de komende maanden duidelijk worden.
