ARNHEM – De officiële naam is Airborneplein, maar iedereen in Arnhem noemt het de Berekuil. Maar waarom noemen we de berekuil berekuil? Het antwoord op die vraag brengt ons via België naar Zwitserland in het jaar 1411.
(Door: Patrick Arink)
Een berekuil is de naam die we in Nederland geven aan een verkeersplein waarbij fietsverkeer op een lager niveau wordt afgewikkeld dan het autoverkeer. Maar waaróm noemen we zo’n verkeersplein berekuil?
Vraag het aan het internet en je krijgt onbevredigende antwoorden.
“Eigenlijk ligt de oorsprong in Utrecht. Daar werd in 1946 het eerste verkeersplein naar dit type voltooid”, aldus Indebuurt.
Dat is gelul. Die luie donders van Indebuurt hebben gewoon Wikipedia overgeschreven. Daarbij gaan ze voorbij aan les 1 in de journalistiek: nóóit, echt nóóit Wikipedia geloven.
Hoe zit het dan wel?
Schaarbeek
We nemen je mee naar Schaarbeek in België, aan het eind van de negentiende eeuw. Hier werd in opdracht van burgemeester Guillaume Kennis een rotonde aangelegd. Die rotonde moest komen boven het verdiepte spoor dat daar een paar jaar eerder was aangelegd.
De bruggen over het spoor en het verdiepte deel werden door de aannemer versierd met kunstrots-metselwerk. Betonplamuur werd in die tijd wel vaker gebruikt om bruggen een beetje op te leuken. Niet iedereen was blij met het eindresultaat.
Een van die mensen was wethouder Henri Bergé. Hij verweet burgemeester Kennis smalend dat de constructie “une véritable Cage aux Ours” leek: een echte berenkooi.
Henri Bergé was net terug van een reisje naar Bern in Zwitserland. In Bern had hij in de dierentuin de wereldberoemde Bärengraben bezocht. Precies: de berenkuil!
Die opmerking van de smalende wethouder bleef hangen. Heel Schaarbeek had het daarna over de berekuil. Zonder tussen-n, want die was toen nog niet uitgevonden.
Bärengraben
Op de afbeelding hierboven zie je hoe de berenkuil in Bern er aan het eind van de negentiende eeuw uit zag. Met een beetje goede wil zie je inderdaad de overenkomst met eeh… de berekuil.
Beren en Bern zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. De legende wil dat Bern gesticht is op de plek waar Hertog Berthold V van Zähringen in 1191 een beer doodde. Beren gaven hun naam aan de stad, en de beer werd opgenomen in het stadswapen.
De link tussen Bern en beren werd nog verder versterkt door in de stad een berenkuil aan te leggen. De eerste berenkuil in Bern stamt uit 1441.
Dus, dames en heren: de naam berekuil hebben we te danken aan een Belgische wethouder die op vakantie was in Zwitserland. De enige vraag die nog open staat is of de berenkuil in Bern in de volksmond Airborneplein wordt genoemd.
Verdomd….
