ARNHEM – Met frisse tegenzin zijn we 2022 ingestapt. Terwijl corona als een grijze deken over de samenleving hangt, maken politieke partijen in Arnhem zich na een turbulent jaar op voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart. Wat kunnen we verwachten?
(Door: Patrick Arink)
De werkelijkheid trekt zich over het algemeen niet zoveel aan van voorspellingen, maar je hoeft geen helderziende te zijn om de grote lijn voor het komende jaar in politiek Arnhem uit te stippelen. De gemeenteraadsverkiezingen zullen in 2022 de dominante factor zijn.
Met nog tien weken voor de stembureaus opengaan tot aan de gemeenteraadsverkiezingen kunnen we allereerst de balans opmaken over het afgelopen jaar. Grote politieke hangijzers zullen komende maanden niet meer behandeld worden in de gemeenteraad, en eerlijk gezegd zijn die er ook niet. Dit keer dus geen groot thema bij de verkiezingen zoals in het verleden met bijvoorbeeld de Rijnbooghaven of het kunstencluster.
Diftar en Stadstheater
Afvalbeleid en nieuwbouw van het Stadstheater zijn twee onderwerpen die een centraal verkiezingsthema kunnen vormen in Arnhem, maar over beide onderwerpen bestaat brede consensus.
Het referendum over diftar in maart vorig jaar heeft duidelijk gemaakt dat Arnhem afscheid neemt van het systeem waarbij betaald moet worden per vuilniszak. Een voorstel voor een nieuw afvalbeleid wil de hoeveelheid restafval terugbrengen zonder financiële prikkel. Door het wegstemmen van diftar is dat het enige realistische alternatief. Daarover is weinig politieke discussie.
Discussie is er ook niet over de plannen om het Stadstheater ingrijpend te renoveren en uit te breiden. Door gestegen bouwkosten zouden de totale kosten van het plan boven de 100 miljoen euro uitkomen. Er ging afgelopen jaar een streep door de “grote en wilde plannen” (dixit: Provinciale Staten) en inmiddels ligt er een plan dat veel soberder is van opzet. Vrijwel de gehele gemeenteraad steunt het plan. Morrend, dat wel.
Discriminatieaffaire en collegebreuk
Ondanks de brede steun van de gemeenteraad bij grote politieke kwesties was 2021 toch een woelig politiek jaar. Allereerst was er de discriminatieaffaire. Ambtenaren hadden een rapport over discriminatie bij de gemeente Arnhem achtergehouden. Het rapport kwam door de vasthoudendheid van ChristenUnie-raadslid Nathalie Nede alsnog boven water. Vanaf dat moment waren de rapen gaar.
Verantwoordelijk wethouder Martien Louwers (PvdA) ging op haar knieën door het glas en overleefde ternauwernood een motie van wantrouwen. Die motie werd gesteund door collegepartij D66. Voor de overige collegepartijen (GroenLinks, VVD en PvdA) was dat de druppel die de emmer deed overlopen.
Al vanaf de start van de coalitie in 2018 gedroeg D66 zich volgens de andere collegepartijen als lastpak. In plaats van samenwerking koos D66 voor een opstelling waarbij ze als collegepartij oppositie voerde tegen de eigen coalitie. Een eerdere breuk werd gelijmd, maar dit keer werd D66 resoluut uit de coalitie gezet.
Arnhem Centraal nam de plek in van D66. De collegebreuk bewees het gelijk van de andere drie coalitiepartijen. Sinds het vertrek van D66 verloopt de samenwerking binnen de coalitie vlekkeloos en zonder enige problemen.
Nieuwe lijsttrekkers
Indirect zorgde alle turbulentie wel voor twee slachtoffers. Fractievoorzitter Sabine Andeweg van D66 trad tijdens de discriminatieaffaire terug als fractievoorzitter en keert tot opluchting van veel Arnhemse raadsleden na de verkiezingen niet meer terug. Andeweg wordt door veel mensen gezien als de grootste stoorzender binnen de D66-fractie.
Ook Martien Louwers keert na de verkiezingen niet meer terug. De aangeslagen Louwers is mede door de gang van zaken van afgelopen jaar helemaal klaar met de Arnhemse politiek.
Het leidt ertoe dat vier van de zes grootste partijen in de gemeenteraad de gemeenteraadsverkiezingen ingaan met een nieuwe lijsttrekker. Bij de VVD neemt Steffenie Pape het stokje over van Leendert Combée. Huidig fractievoorzitter Mattijs Loor trekt de kar bij D66. De 23-jarige Giovanni Visser is het nieuwe gezicht bij de PvdA. Wethouder Bob Roelofs is de nieuwe lijsttrekker bij Arnhem Centraal.
Alleen bij GroenLinks en de SP staan er vertrouwde namen op één. Cathelijne Bouwkamp is voor de derde keer lijsttrekker bij GroenLinks. Gerrie Elfrink is bij de SP voor de vijfde keer lijsttrekker.
Volt
Welke kant de verkiezingen op zullen gaan, is lastig om precies te voorspellen. Bij de laatste verkiezingen was het verschil tussen VVD en D66 voor de laatste restzetel slechts zes stemmen. Op basis van het landelijke beeld valt er echter wel iets te zeggen over de trend.
Alle opiniepeilingen wijzen erop dat zowel GroenLinks als D66 een flink deel van hun achterban zijn kwijtgeraakt in vergelijking met vier jaar geleden. Dat beeld zal hoogstwaarschijnlijk in Arnhem ook terug zijn terug te zien in de uitslag bij de gemeenteraadsverkiezingen.
GroenLinks (zeven zetels) en D66 (vijf zetels) zullen allebei een paar van hun zetels kwijtraken. De kans is levensgroot dat een deel van die zetels terecht komt bij Volt. De nieuwe Europese beweging haalde bij de Tweede Kamerverkiezingen in maart van dit jaar drie kamerzetels en staat in de peilingen tegenwoordig op zeven zetels.
Volt, inhoudelijk op het snijvlak tussen GroenLinks en D66, doet ook in Arnhem mee bij de gemeenteraadsverkiezingen. Afgaande op de landelijke trend lijkt de partij met meerdere zetels in de gemeenteraad te komen.
De landelijke trend voorspelt weinig goeds voor het CDA. De partij is landelijk meer dan de helft van haar kiezers kwijt geraakt. Dat is slecht nieuws voor het CDA in Arnhem. De partij, ooit met zeven zetels in de gemeenteraad, heeft daar nu nog maar twee zetels van over. Dat dreigen er na de gemeenteraadsverkiezingen nog minder te worden.
Of dat ook gaat gebeuren is pas op 16 maart duidelijk. Eerst is er de verkiezingscampagne.
Online campagne
Die campagne zal dit keer anders verlopen dan gebruikelijk. Corona is een spelbreker die veel campagnemogelijkheden dwarsboomt. Een verkiezingsdebat in het stadhuis? Reken er maar niet op. Partijbijeenkomsten met landelijke kopstukken in een zaaltje? Het ziet er niet naar uit.
De verkiezingscampagne zal, net als bij de Tweede Kamerverkiezingen, voor het grootste deel online en via de tv gevoerd gaan worden. Dat betekent dat landelijke onderwerpen nog meer dan normaal de boventoon zullen voeren tijdens de campagne.
Bij verkiezingen waarin de inzet lokaal beleid is, zal het een uitdaging zijn voor alle Arnhemse politieke partijen om hun Arnhemse standpunten duidelijk te maken aan de kiezers in de stad.
Gemeenteraadsverkiezingen Arnhem
Al het nieuws over de gemeenteraadsverkiezingen in Arnhem vind je op deze pagina.
