ARNHEM – Weinig vertrouwen in politici, raadsleden die niet zichtbaar zijn, negatieve ervaringen met de gemeente en een gebrek aan interesse. Dat zijn de belangrijkste redenen voor Arnhemmers om niet te gaan stemmen bij de gemeenteraadsverkiezingen.
(Door: Patrick Arink)
Bij de laatste gemeenteraadsverkiezingen in Arnhem ging slechts 46,5 procent van de Arnhemmers stemmen. Niet eerder was de opkomst zo laag. Voor de gemeenteraad was de lage opkomst aanleiding om te onderzoeken waarom mensen in Arnhem niet gaan stemmen. De uitkomst is niet verrassend.
“Ik ben verbaasd dat dit onderzoek plaatsvindt”, citeren de onderzoekers een van de mensen die zij geïnterviewd hebben. “Ik vraag me af of ze dan echt niet weten waarom steeds minder mensen gaan stemmen. Maar blijkbaar weten ze dat niet.”
“Ze”, dat zijn de politici in Arnhem. Alles bij elkaar een groep van ruim vijftig mensen die als raadslid, wethouder of fractievolger de stad besturen. De kloof tussen politici en inwoners is groter dan ooit, blijkt uit het onderzoek naar de redenen om niet te gaan stemmen.
Belangrijkste conclusies
“Niet-stemmers hebben over het algemeen weinig vertrouwen in de politiek”, concluderen de onderzoekers. “Ze vinden dat ze weinig invloed hebben op beslissingen.”
Ook gebrek aan interesse is een belangrijke reden om niet naar de stembus te gaan. Dat gebrek aan interesse wordt versterkt doordat de gemeenteraad niet zichtbaar is.
“Geïnterviewden geven aan dat ze geen politici zien in hun wijk. Het gebrek aan contact met lokale politici leidt er ook toe dat inwoners het gevoel hebben dat er niet naar hen geluisterd wordt. Daardoor heerst het gevoel dat de gemeente niet weet wat er leeft in een wijk.”
Uit het onderzoek komt naar voren dat veel niet-stemmers geen verschil zien tussen raadsleden, wethouders of ambtenaren. Voor hen is het allemaal ‘de gemeente’. Negatieve ervaringen met ‘de gemeente’ leiden tot een verdere afname van vertrouwen in de politiek.
De onderzoekers noemen meerdere negatieve ervaringen die zij hoorden tijdens interviews met niet-stemmers:
“Een vrouw uit het Spijkerkwartier noemt zichzelf een zeer betrokken inwoner. Ze gaat regelmatig naar het wijkoverleg en schreef meerdere keren brieven aan de gemeenteraad. Ondanks deze betrokkenheid is ze niet gaan stemmen. Ze is teleurgesteld in de gemeente na een moeizaam participatieproces.”
De onderzoekers meldden dat meerdere mensen de invoering en afschaffing van diftar aanvoerden om hun gebrek aan vertrouwen in ‘de gemeente’ te motiveren.
“Wij zagen ons belastinggeld verdwijnen in een afvalsysteem dat nog geen jaar bestaan heeft voor het weer werd afgevoerd”, zo wordt een inwoner uit Elderveld geciteerd. “Inwoners van deze wijk gaan niet voor hun afval betalen. Het is een typisch voorbeeld waaruit blijkt hoe ver de politiek van het volk staat.”
Open deuren
De conclusies uit het onderzoek zijn open deuren die voor iedereen met een beetje gezond verstand allang duidelijk waren. Dat geldt ook voor de obligate aanbevelingen waarmee de onderzoekers komen om het opkomstpercentage bij de verkiezingen te verhogen.
Zo wordt de gemeente opgeroepen om de communicatie naar haar inwoners te verbeteren.
“Inwoners hebben behoefte aan heldere en bondige informatie die aangeeft wat de gemeenteraad doet en bereikt.”
Maar zoals uit de genoemde voorbeelden over diftar en de moeizame participatie blijkt: met alleen betere communicatie komt je er niet. Beter luisteren naar geluiden uit de samenleving is ook essentieel “zodat inwoners het gevoel hebben dat hun vragen en problemen serieus genomen worden”.
Ook een betere zichtbaarheid van de gemeenteraad wordt als aanbeveling meegegeven:
“Als er een beslissing over een wijk wordt gemaakt, is het belangrijk om de wijk hierbij te betrekken, bijvoorbeeld met raadsbijeenkomsten. Op deze manier kunnen inwoners makkelijker hun mening delen.”
De resultaten van het onderzoek werden door de onderzoekers gepresenteerd in het stadhuis. Aanwezig waren veel politici en betrokken Arnhemmers. Het aantal niet-stemmers bij de bijeenkomst was benedengemiddeld laag.
