ARNHEM – Gisteravond presenteerde de gemeente Arnhem de plannen die zij heeft voor de Schaapsdrift en omgeving. Op basis van de presentatie zijn verschillende conclusies te trekken. De belangrijkste conclusie: deze gebiedsvisie is een doodlopende weg.
(Door: Patrick Arink)
De Schaapsdrift moet een duurzame, groene, autoluwe wijk worden met 442 extra nieuwe woningen, een nieuw zorgcentrum voor Vredenhof, een aantrekkelijk plein bij station Presikhaaf en met behoud van ongeveer 150 bestaande woningen. Dat is de insteek van de gebiedsvisie.
Om die gebiedsvisie mogelijk te maken, moeten dan wél 25 woningen gesloopt worden. “Het kan niet anders”, aldus wethouder Bouwkamp (GroenLinks). Volgens haar zijn de ambities die de gemeente heeft alleen te realiseren wanneer een deel van de woningen tegen de vlakte gaat.
Maar is dat wel zo? De eerste conclusie die na de presentatie van de gebiedsvisie te trekken is, is dit:
1. De gemeente heeft geen overtuigende argumenten die sloop van woningen rechtvaardigt
Nadat uit Woo-documenten van de Arnhemsche Courant bleek dat de gemeente maximaal 1.000 woningen en 1.000 werkplekken op de Schaapsdrift alleen kon realiseren bij volledige sloop van de buurt, trapte de gemeenteraad op de rem. Via een amendement werd vastgelegd dat behoud van woningen het uitgangspunt moet zijn.
Sloop is alleen te rechtvaardigen bij zeer zwaarwegende redenen die goed gemotiveerd zijn. Vergroening is volgens de gemeenteraad geen zwaarwegende reden, en hetzelfde geldt voor de woningbouwbehoefte en het aanleggen van een ontsluitingsweg.
Toch zijn het precies die drie redenen die de gemeente als motivatie geeft voor de sloop van 25 woningen op de Schaapsdrift. Daarnaast noemt de gemeente nog twee andere redenen: een toekomstbestendig stationsgebied en het creëren van een autoluwe wijk.
Wethouder Bouwkamp noemt het droog “een verschil van inzicht”, maar het is duidelijk dat raadsleden die voor het amendement hebben gestemd, eigenlijk niet akkoord kunnen gaan met de motivatie van wethouder Bouwkamp om sloop te rechtvaardigen.
2. Bewoners zullen de uitvoer minstens acht jaar vertragen.
Ken je nog die Rijnbooghaven en dat Kunstencluster? Twaalf jaar lang was er in de gemeenteraad een ruime meerderheid voor de aanleg van een haven in Rijnboog en de bouw van een Kunstencluster. Tegen deze twee projecten was jarenlang veel protest en zowel de haven als het kunstencluster zijn er nooit gekomen.
Zelfs áls de gemeenteraad nu akkoord zou gaan met deze gebiedsvisie, is de kans levensgroot dat de plannen zoals ze er nu liggen nooit uitgevoerd gaan worden. Bewoners hebben al aangekondigd dat ze zich tot het uiterste zullen verzetten tegen deze plannen.
“De concept-gebiedsvisie rammelt aan alle kanten”, concluderen de bewoners. “Het wordt steeds duidelijker dat de stedebouwkundige de opdracht heeft meegekregen om zoveel mogelijk woningen in het plangebied te realiseren, in plaats van de door de raad aangegeven kaderstelling: inventariseer wat mogelijk is, met behoud van bestaande woningen. Een schoffering van het amendement.”
Omdat bewoners zich met hand en tand zullen blijven verzetten tegen de plannen zoals ze nu liggen, is het uitgesloten dat de gemeente in 2025 kan beginnen met de uitvoer van de plannen. Het plan zal minstens acht jaar vertraging oplopen door rechtszaken, bezwaarprocedures en de gang naar de Raad van State.
3. De kans is groot dat de gemeente door de rechtbank wordt teruggefloten.
Wanneer de gemeenteraad instemt met deze gebiedsvisie, zullen bewoners via de rechtbank proberen de plannen te stoppen. Woonrecht is in Nederland zwaar verankerd via de wet. De onteigening en sloop van 25 woningen via de Wvg is in theorie mogelijk. Volgens de gemeente Arnhem kan het. Er is alleen één maar:
Geen enkele gemeente in Nederland heeft ooit via de Wvg geprobeerd wat de gemeente Arnhem nu probeert met de Schaapsdrift. De Wvg is nooit eerder gebruikt om tegen de zin van woningeigenaren een substantieel deel van een woonbuurt te onteigenen en te slopen.
Er is natuurlijk een hele goede reden dat geen enkele gemeente ooit geprobeerd heeft om de Wet voorkeursrecht gemeenten (Wvg) op deze manier in te zetten. De kans is namelijk groot dat de rechtbank daar niet mee akkoord gaat. Woonrecht is zwaar verankerd in de wet en je moet hele goede argumenten hebben om sloop desondanks door te drukken. En die argumenten heeft de gemeente Arnhem niet.
4. Kan het écht niet anders?
Nergens uit de motivatie om 25 panden te slopen wordt duidelijk dat het écht niet anders kan. Toch is dit eveneens een voorwaarde die in het amendement gesteld wordt om sloop te rechtvaardigen. Om een van de bewoners te citeren tijdens de presentatie van de gebiedsvisie:
“Ik kan me niet voorstellen dat jullie met jullie kennis en kunde niet de creativiteit hebben om iets anders te bedenken.”
Het kan natuurlijk wel anders. Het zal leiden tot een plan met iets minder woningen, maar voor de totale woningbouwbehoefte in Arnhem tot 2040 is dat geen probleem. Arnhem wil tot 2040 nog 14.000 huizen bijbouwen. Een korte blik op de Woonmonitor leert dat er in de gemeente Arnhem tussen 2023 en 2040 harde en zachte plannen zijn voor meer dan 16.000 woningen. Dat is 14 procent meer dan er volgens de gemeente nodig is.
5. De Schaapsdrift wordt de dichtstbevolkte wijk van Arnhem.
Als we het toch over woningaantallen hebben, laten we dan eens kijken naar de woningsdichtheid van de Schaapsdrift. De gemeente Arnhem presenteert de gebiedsvisie vooral als een groen plan. Dat het plan leidt tot een ongekende verdichting, vertelt de gemeente er niet bij.
De woningdichtheid op de Schaapsdrift bedraagt op dit moment 25,7 woningen per hectare. Dat is al een hogere dichtheid dan in wijken als De Laar (25) of Elderveld (20). De wijk met de hoogste woningdichtheid in Arnhem is het Spijkerkwartier met 52 woningen per hectare.
Wanneer de plannen uit de gebiedsvisie worden gerealiseerd, komen er per saldo 442 extra woningen bij op de Schaapsdrift. Dat zou betekenen dat de woningdichtheid op de Schaapsdrift stijgt van 25,7 naar 77,7 woningen per hectare.
Dat is een verdrievoudiging van de huidige woningdichtheid en maar liefst 25 woningen per hectare meer dan de dichtstbevolkte wijk van Arnhem op dit moment telt.
Is zo’n dichtbevolkte wijk nog wel leefbaar en past zo’n hoge bevolkingsdichtheid wel bij een stad als Arnhem? Daar kun je grote vraagtekens bij zetten.
6. Hoeveel krediet heeft wethouder Bouwkamp nog over?
Als laatste conclusie moeten we het toch ook eens hebben over wethouder Bouwkamp. Gisteravond werd duidelijk dat zij eerder deze maand de gemeenteraad in dit dossier voor de zoveelste keer onjuist en onvolledig heeft geïnformeerd.
Tijdens een debat dat door de gemeenteraad was aangevraagd over de voortgang met de plannen voor de Schaapsdrift zei Bouwkamp tegen de gemeenteraad dat zij niets te melden had omdat er “nog geen keuzes zijn gemaakt”. Dat is een leugen.
De maquette waarop de plannen verbeeld staan en de uitgebreide illustraties die in de gebiedsvisie staan tonen aan dat er ook op 4 oktober, toen Bouwkamp de gemeenteraad voorloog, allang keuzes gemaakt waren.
In anderhalf jaar Schaapsdrift heeft wethouder Bouwkamp de gemeenteraad bij herhaling onjuist, onvolledig of te laat ingelicht. Dat is in de meeste gemeenteraden in Nederland nog steeds een reden om een wethouder naar huis te sturen. Zover zal het in Arnhem niet komen, maar ook bij de coalitiepartijen moet het onderhand duidelijk zijn dat de positie van wethouder Bouwkamp niet tot in het oneindige beschermd kan worden.
Samenvattend
Op basis van de dingen die de gemeenteraad eerder besloten heeft, kan zij niet met goed fatsoen akkoord gaan met de gebiedsvisie voor de Schaapsdrift en omgeving zoals die er nu ligt. Mocht de gemeenteraad desondanks een kronkel vinden waardoor zij wel in meerderheid akkoord gaat met deze plannen, dan wil dat niet zeggen dat de plannen ook worden uitgevoerd.
Bewoners zullen zich met hand en tand tegen de plannen blijven verzetten en via alle procedures die zij tot hun beschikking hebben de plannen vertragen. Daarbij is de kans groot dat de plannen onderweg door de rechtbank worden geblokkeerd.
Deze gebiedsvisie is een doodlopende weg. Bewoners én de gemeente hebben er niets aan wanneer aan deze plannen wordt vastgehouden. Het heeft meer zin om samen met bewoners een nieuw plan voor de buurt uit te werken dan om te proberen tegen de zin van bewoners een plan door te drukken dat niet levensvatbaar is.
