ARNHEM – Vorige week presenteerde de gemeente Arnhem een startnotitie over de Schaapsdrift. In de notitie staat welke richting de gemeente uit wil met de ontwikkeling van het gebied. Aan de hand van de notitie én de inmiddels vrijgegeven stukken van de gemeente, zijn verschillende conclusies te trekken. Belangrijkste conclusie: wethouder Cathelijne Bouwkamp (GroenLinks) heeft de gemeenteraad onvolledig geïnformeerd.
(Door: Patrick Arink)
Al bijna een jaar lang houden de plannen van de gemeente Arnhem met de Schaapsdrift de gemoederen bezig. Met een krappe meerderheid in de gemeenteraad werd in maart vorig jaar besloten om het voorkeursrecht (Wvg) op te leggen op zowel het bedrijfsdeel als de woningen van de buurt. Dit betekent dat eigenaren hun vastgoed voortaan alleen nog mogen verkopen aan de gemeente.
Tegelijkertijd maakt het opleggen van de Wvg de weg vrij om in de toekomst eventueel woningen te onteigenen en te slopen. Bij het opleggen van de Wvg heerste bij veel raadsleden het idee dat het zover niet zou komen. Wellicht dat er hier en daar een huis gesloopt moest worden om de aanleg van een straat mogelijk te maken, was bij een aantal raadsleden het idee. En daar zou het dan bij blijven.
Uit de startnotitie blijkt echter dat de gemeente veel verder wil gaan. Op de Schaapsdrift wil de gemeente minimaal 500 woningen en een even groot aantal werkplekken creëren. Maximaal moeten dat 1.000 woningen en 1.000 werkplekken zijn. Dat leidt tot deze conclusies:
1. Gemeente zet in op massale sloop van woningen
De meest voor de hand liggende conclusie is niet eens het meest vergaand (dat is conclusie nummer 2): de plannen van de gemeente Arnhem zijn alleen te realiseren wanneer een groot gedeelte van de Schaapsdrift tegen de vlakte gaat. Zoals uit de foto bovenaan dit verhaal al blijkt: het bedrijvendeel van de Schaapsdrift is te klein om daar 500 woningen te realiseren. Om tot 500 nieuwe woningen te komen, zou je óók een deel van Park Presikhaaf op moeten offeren.
De illustratie is begin vorig jaar door de gemeente Arnhem gebruikt bij een themapresentatie. Op dat moment zou alleen het bedrijvendeel van de Schaapsdrift ontwikkeld worden. Tijdens deze presentatie is besloten om een schaalsprong te maken en ook het woondeel van de Schaapsdrift te ontwikkelen.
Met het woondeel erbij wil de gemeente én 500 woningen én 500 werkplekken realiseren op de Schaapsdrift. Eén korte blik op de illustratie bovenaan dit artikel toont aan dat dit alleen mogelijk is door een groot deel van de Schaapsdrift te onteigenen en te slopen.
In een raadsbrief aan de gemeenteraad geeft het college van B&W dit ook schoorvoetend toe. Omdat de gemeente bang is dat de afbeeldingen uit de themabijeenkomst van 22 februari vorig jaar onduidelijk zijn, wordt in de raadsbrief tekst en uitleg gegeven. De gemeente zet in op sloop van woningen omdat de (hoge) nieuwbouw niet past bij de bestaande woningen op de Schaapsdrift.
“Een dergelijk grootstedelijk intensief programma is ruimtelijk niet inpasbaar direct tegen de bestaande lagere en minder intensieve bebouwing in de omgeving.”
In normaal Nederlands: die woningen moeten dus plat.
2. Wethouder Bouwkamp heeft de gemeenteraad onvolledig geïnformeerd
We gaan even terug naar het debat begin maart vorig jaar toen de gemeenteraad besloot tot het opleggen van de Wvg op de Schaapsdrift. Wethouder Cathelijne Bouwkamp verdedigde dat besluit met het argument dat dit nodig was om speculanten de pas af te snijden.
De oppositie was kritisch. Rebin Maref (VVD), Scott van den Broek (CDA) en natuurlijk Gerrie Elfrink (SP) wilden bij herhaling weten hoe het zat met mogelijke onteigening en sloop. Bouwkamp heeft daar nooit duidelijk antwoord op gegeven. De Wvg? Die was vooral bedoeld om speculanten dwars te zitten. De sloop van woningen? Dat was niet uit te sluiten. Dat is de enige uitspraak die wethouder Bouwkamp over mogelijke sloop gedaan heeft naar de gemeenteraad.
En dat wringt, want wat de wethouder de raad voorhield, is niet geheel conform de kennis die Bouwkamp ook toen al had. De wethouder heeft de gemeenteraad onvolledig geïnformeerd.
Tijdens de themabijeenkomst die een paar weken voor het debat over over de Wvg werd gehouden, werd duidelijk dat de gemeente Arnhem zou inzetten op het slopen van (een deel van) de woningen op de Schaapsdrift. Dat blijkt uit de raadsbrief die veel later aan de gemeenteraad werd gestuurd met een toelichting op de themabijeenkomst van 22 februari 2022:
“Het college heeft gesproken over het grote dilemma: inbreiden op beschikbaar komende locaties, zoals het bedrijventerrein gelegen in Schaapsdrift óf de schaalsprong maken naar een veel intensiever bebouwd grootstedelijk programma. Bij deze laatste keuze hoort het uitbreiden van het plangebied. Dit omdat een dergelijke grootstedelijk intensief programma ruimtelijk niet inpasbaar is direct tegen de bestaande lagere en minder intensieve bebouwing in de omgeving.”
Kortom: wethouder Bouwkamp wist dat grootschalige sloop van de Schaapsdrift onderdeel was van de plannen, maar ze heeft dit niet tegen de gemeenteraad gezegd. In plaats daarvan heeft ze altijd onderstreept dat de Wvg bedoeld was tegen speculatie.
3. De trein dendert door
Bewoners van de Schaapsdrift hebben afgelopen jaar bij herhaling aandacht gevraagd voor hun wijk. Ze hebben dat steeds overtuigend, respectvol en inhoudelijk gedaan. Bewoners waren er vast van overtuigd dat hun acties en de manier waarop ze die voerden effect zouden hebben op de planvorming.
Nu de startnotitie er ligt, leidt dat bij de Schaapsdriftbewoners tot wanhoop en moedeloosheid. Nergens in de plannen blijkt dat de gemeente oog en oor heeft gehad voor de bezwaren uit de buurt en de angst bij bewoners dat hun huis in de toekomst gesloopt wordt. De trein van de gemeente Arnhem dendert door zonder dat de stem van bewoners in de plannen is terug te zien.
De hoop van de bewoners is nu gevestigd op de gemeenteraad. Wanneer de startnotitie door de gemeenteraad wordt vastgesteld, betekent dit feitelijk dat de gemeenteraad niet meer terug kan. Het moment om deze plannen met de Schaapsdrift te stoppen is nu. Als de gemeenteraad nu ja zegt, kun je later lastig terugkomen op het besluit om deze plannen verder te ontwikkelen. Bewoners van de Schaapsdrift hopen daarom dat de gemeenteraad de trein nu stopt.
Of dat gebeurt is onduidelijk. Bij het opleggen van de Wvg was er een krappe raadsmeerderheid voor.
“Er vloeit geen bloed”, aldus een van de raadsleden die met tegenzin instemde.
Bij het vaststellen van de startnotitie vloeit wél bloed. Dan besluit de gemeenteraad namelijk dat de gemeente de plannen om minimaal 500 woningen en net zoveel werkplekken te realiseren verder mag uitwerken. En die plannen zijn alleen haalbaar als er veel huizen gesloopt worden.
4. Wat nu, Partij voor de Dieren?
Wanneer het raadsvoorstel over de Schaapsdrift in de gemeenteraad behandeld wordt, zullen veel ogen gericht zijn op de Partij voor de Dieren. Bij het debat afgelopen jaar was de Partij voor de Dieren duidelijk: “We gaan geen goede huizen slopen.”
Bovendien liet de Partij voor de Dieren weten dat er al helemaal geen sprake van kon zijn dat een deel van Park Presikhaaf gebruikt zou worden om woningen en werkplekken te bouwen.
Wat die woorden van vorig jaar waard zijn, mag blijken bij de behandeling van het raadsvoorstel. Gezien de eerdere uitspraken lijkt het er niet op dat de partij nu met goed fatsoen kan instemmen met het raadsvoorstel. Waarschijnlijk zijn de drie stemmen van de Partij voor de Dieren echter nodig om aan een raadsmeerderheid te komen.
Terzijde: bij het opleggen van de Wvg op de Schaapsdrift is er door de coalitiepartijen (GroenLinks, D66, Arnhem Centraal, PvdA, PvdD en Volt) een motie ingediend waarin het college van B&W werd opgeroepen om terughoudend te zijn met het slopen van woningen. Uit de startnotitie blijkt niet dat B&W zich aan die oproep gehouden heeft.
