ARNHEM – ‘Havana aan de Rijn’ is het al genoemd. Arnhem koerst af op een links college dat bestaat uit zes partijen. Met GroenLinks (7) en D66 (5) als motorblok, moet samen met Arnhem Centraal (4), Partij voor de Dieren (3), PvdA (3) en Volt (2) een nieuwe coalitie gesmeed worden. Gaat dat lukken?
(Door: Patrick Arink)
Nadat de stemmen op woensdag 16 maart geteld waren, was het voor politieke volgers wel duidelijk: Arnhem zou aansturen op een groen en links college. Er is in Arnhem overwegend links gestemd en GroenLinks heeft als grootste partij de regie van de formatie in handen.
Afgaande op het Kieskompas, telt Arnhem op dit moment maar liefst 29 raadsleden aan de linkerkant van het politieke spectrum. Keuze genoeg dus voor het vormen van een linkse coalitie.
De ChristenUnie komt door haar ene zetel niet in aanmerking voor coalitiedeelname en de SP heeft zich door de opstelling van fractievoorzitter Gerrie Elfrink onmogelijk gemaakt. DENK zou onder voorwaarden wel in een college van B&W willen stappen, maar is door GroenLinks niet benaderd om aan te schuiven bij de onderhandelingen.
Wat overblijft zijn de zes partijen die door informateur Paul Smeulders zijn voorgesteld als beoogde coalitie. Smeulders wordt naar verwachting vandaag benoemd tot formateur om de nieuwe coalitie te smeden.
Smeulders verwacht dat de partijen snel op hoofdlijnen tot een akkoord kunnen komen. Dat is geen verrassende conclusie. De inhoudelijke verschillen tussen de partijen zijn minimaal. Grote breekpunten zijn er eigenlijk niet.
Stok achter de deur
Bovendien heeft GroenLinks een handige stok achter de deur die van pas kan komen tijdens de onderhandelingen. De zes partijen die het nieuwe college van B&W moeten vormen, hebben samen 24 van de 39 zetels. Als een van de andere partijen een breekpunt zou willen maken van een bepaald punt, kunnen ze desnoods met slaande deuren de onderhandelingen verlaten.
Alleen wanneer D66 wegloopt tijdens de coalitie-onderhandelingen, heeft de nieuwe coalitie geen meerderheid meer. De andere vier partijen zijn in principe niet nodig om het nieuwe college aan een meerderheid te helpen.
Los van het feit dat de partijen inhoudelijk dicht bij elkaar staan, zal dat gegeven ervoor zorgen dat er niet met het mes op tafel onderhandeld gaat worden. Bovendien is de onmin tussen GroenLinks en D66 verdwenen nu fractievoorzitter Sabine Andeweg van D66 als aanstichter van alle problemen vertrokken is.
Iedere partij iets
In weerwil van de onheilspellende woorden van oud-wethouder van Financiën Martijn Leisink, is de financiële situatie van de gemeente gezond. De gemeente Arnhem staat er op dit moment een stuk beter voor dan in de tijd dat Leisink wethouder van Financiën was.
Dat betekent dat er voor alle zes partijen speerpunten zijn die zij in kunnen brengen tijdens de coalitiebesprekingen. Ondanks de torenhoge inflatie en alle gevolgen die dat met zich meebrengt, is er nog voldoende financiële ruimte om iedere onderhandelende partij iets te gunnen.
GroenLinks zal zich waarschijnlijk bescheiden opstellen. Er komt in essentie een coalitie die in het verlengde ligt van het verkiezingsprogramma van GroenLinks. D66 zal waarschijnlijk iets inbrengen met betrekking tot cultuur.
De Partij voor de Dieren heeft een hele waaier aan diervriendelijke ideeën waar iets uit gekozen zal worden. Voor de PvdA zal zorg een speerpunt zijn. Bij Arnhem Centraal is burgerparticipatie altijd een speerpunt en Volt wil graag meer aandacht voor digitale zaken.
Zo krijgt iedere partij iets wat zij aan haar achterban kan presenteren als een succes.
VVD buitenspel
De VVD is de opvallende afwezige in de beoogde nieuwe coalitie. Ondanks de vijf zetels van de VVD, wordt de partij buiten de coalitie-onderhandelingen gehouden. Volgens GroenLinks zijn de inhoudelijke verschillen met de VVD vooral op het vlak van vergroening en verduurzaming te groot.
De VVD vindt zichzelf daardoor nu terug in de oppositie tussen onruststokers als de SP, de Ouderenpartij, de PVV en Forum. Het zal voor de VVD lastig zijn om vanuit de oppositie een stempel te drukken op de politieke koers in de komende jaren.
Hoe dan ook worden het een boeiende bestuurlijke periode. De gemeenteraad telt een recordaantal van 14 fracties, maar het lijkt erop dat er vanuit een hecht progressief bolwerk een eendrachtige groene koers gevaren gaat worden.
