Juridische houdbaarheid Voorkeursrecht Schaapsdrift hoofdbreker voor de gemeenteraad

//

ARNHEM – De zenuwslopende behandeling van de Startnotitie Schaapsdrift kende bij de vijfde meningsvormende bespreking afgelopen woensdag een ongekend dieptepunt. Door één van de raadsleden werd geuit dat hij bijna de wethouder over tafel wilde halen.

(Door: Redactie)

De besluitvorming in de gemeenteraad over de startnotitie is nog lang niet in zicht. Ook over de afhandeling van de bezwaarschriften tegen de vestiging van het voorkeursrecht Schaapsdrift is nog altijd niet besloten. Zeker voor de bewoners van de wijk is dat een kwelling.

Niet alleen bij de bewoners van de Schaapsdrift en omgeving neemt de frustratie over het gevestigde voorkeursrecht hand over hand toe, maar kennelijk begint de kwestie ook bij een aantal raadsleden hoog te zitten. De vraag die steeds meer gaat opspelen is of het gevestigde voorkeursrecht juridisch wel houdbaar zal blijken te zijn.

De beantwoording van die lastige vraag is door het Arnhemse college op het bordje van de gemeenteraad geschoven. Maar weet de raad wel precies waar ze over moeten beslissen en gaat het daar in de vergaderingen ook wel over? De Arnhemsche Courant zocht uit hoe het juridische verhaal in elkaar steekt, of het gevestigde voorkeursrecht wel houdbaar is en waar de besluitvorming, anders dan over woningaantallen en werkgelegenheid, eigenlijk over zou moeten gaan.

Waar gaat het nu eigenlijk over?

Bij de meningsvormende besprekingen in de gemeenteraad gaat het tot nu toe hoofdzakelijk over woningaantallen. Inmiddels is het voor een meerderheid van de raad duidelijk dat er geen 500 tot 1.000 woningen in het plangebied gerealiseerd kunnen worden, laat staan dat daar dan ook nog eens eenzelfde aantal werkplekken kunnen worden toegevoegd. Zelfs bij totale sloop van alle bebouwing in het gebied is er slechts ruimte voor ongeveer 330 woningen.
Ter vergelijking: dat is een verdubbeling van het huidige aantal.

De startnotitie zou de kaders moeten vaststellen voor de planvorming in Schaapsdrift en omliggende straten. Maar dat kader is niet concreet en bovendien onrealistisch. Het geschetste ambitieniveau past gewoonweg niet binnen het toekomstige plangebied. Of de Startnotitie nog door middel van amendementen boven water kan worden gehouden of dat het college terug moet naar de tekentafel, is aan de raad.

Maar wat erger is, en die discussie wordt tot nu toe niet of slechts geheel oppervlakkig gevoerd, is wat de raad met de ingediende bezwaarschriften tegen het voorkeursrecht moet doen.

Het college van B&W stelt voor om die bezwaarschriften ongegrond te verklaren en verwijst voor de motivatie naar de Startnotitie Schaapsdrift. Het is dan de vraag of die Startnotitie een voldoende onderbouwing is om het ongegrond verklaren van de ingediende bezwaarschriften in voldoende mate te motiveren.

Wat te doen met de ingediende bezwaarschriften tegen het voorkeursrecht?

Na de behandeling van de ingediende bezwaarschriften door de Algemene Bezwaarschriftencommissie in november vorig jaar heeft die commissie een advies uitgebracht. Dat advies luidt om de bezwaren “in zoverre gegrond te verklaren dat de gemeenteraad het besluit op bezwaar moet motiveren op het punt van het verbeterde en meer intensieve gebruik van de percelen en voor het overige adviseert de commissie om het bezwaar ongegrond te verklaren.”

Het college heeft dit advies overgenomen en verwijst voor die nadere motivatie naar de Startnotitie.

In de eerste termijn van portefeuillehouder Bouwkamp op 1 maart jl. vertelde zij dat de stadadvocaat die nadere motivering in dit stadium niet nodig acht, maar dat er een Startnotitie ligt, dus dat die dan als onderbouwing kan dienen. Daarbij kan aangetekend worden dat er altijd gemotiveerd zal moeten worden waarom bezwaren al dan niet gegrond worden verklaard. Zoals de Startnotitie nu voorligt zal deze niet in een draagkrachtige motivering kunnen voorzien.

Verbeterd en meer intensieve gebruik

Het grote vraagstuk is of en hoe het besluit tot de vestiging van het voorkeursrecht met een voldoende motivering overeind kan worden gehouden als het gaat over de bezwaarschriften. Tijdens de raadsvergadering zei wethouder Bouwkamp over de Startnotitie dat het niet de bedoeling is om onomkeerbare beslissingen te nemen en dat het niet de bedoeling is om een stap te zetten waarbij je wordt teruggefloten.

Terug naar de juridische context moet dan de vraag worden beantwoord wat de Bezwaarschriftencommissie heeft bedoeld met dat het verbeterd en meer intensieve gebruik nader gemotiveerd moet worden.

In een aantal bezwaarschriften is aangegeven dat de gemeente het voorkeursrecht oneigenlijk gebruikt omdat er gen sprake is van afwijkend gebruik omdat er totale nieuwbouw wordt gerealiseerd.

Bij de vestiging van het voorkeursrecht Schaapsdrift e.o. heeft de gemeente overwogen dat dit mogelijk is als er wordt voorzien in een vergelijkbaar maar intensiever gebruik dan het bestaande, zodat er dan kan worden gesproken van een afwijkend gebruik ook al is het bestaande gebruik in overeenstemming met het geldende bestemmingsplan. De gemeente sluit daarbij aan bij een uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 19 januari 2011.

En natuurlijk kan er gezegd worden dat het toevoegen van 500 tot 1.000 woningen een intensivering van het gebruik is, maar zoals al eerder is vastgesteld passen die aantallen helemaal niet in het plangebied, ook zal zou alle huidige bebouwing worden gesloopt.

Met de huidige Startnotitie is het dus niet mogelijk om een draagkrachtige en juridisch houdbare onderbouwing te geven die als motivering kan dienen voor de beslissing op de ingediende bezwaarschriften.

Draagkrachtige motivering

Er dient dus op een andere manier een motivering te worden gevonden die daarin wel zou kunnen voorzien. Ook al zou er volgens de portefeuillehouder van een massale sloop absoluut geen sprake zijn, gaf zij tijdens de laatste raadsvergadering ook aan het erg teleurstellend te vinden dat het voor de zomer niet gaat lukken om aan te geven welke woningen er in de Schaapsdrift e.o. zeker kunnen blijven staan. Zolang dat onduidelijk is lijkt het dan ook lastig om een beslissing op bezwaar te nemen die van een voldoende motivering is voorzien.

De Startnotitie biedt in ieder geval, gelet op het te hoge ambitieniveau, die voldoende draagkrachtige motivering niet. De inhoud van dat document staat bovendien ook volop ter discussie. Het zou dan ook beter zijn om te wachten totdat er duidelijkheid is over de te handhaven woningen. Dan kan het voorkeursrecht voor die woningen in ieder geval worden ingetrokken en is het risico om teruggefloten te worden een stuk kleiner geworden.

Op alle fronten is het nu aan de gemeenteraad om het hoofd te breken over de diverse vraagstukken en om een goede beslissing te nemen zodat het dossier voorkeursrecht Schaapsdrift e.o. niet voor nog meer hoofdpijn zorgt. En probeer het ook eens te bekijken vanuit het belang van de getroffen wijkbewoners, want zij geven hun verzet tegen het voorkeursrecht niet op.