Deze week voeren Jan Markink namens de VVD en Rutger Groot Wassink namens GroenLinks verkennende gesprekken met de verschillende politieke partijen in Arnhem om de bestuurscrisis in de Arnhemse politiek op te lossen.
Door: Patrick Arink
Volgens de Gelderlander kan de oude coalitie weer hersteld worden nu er een akkoord is over het zorgtekort. Wie denkt dat dit een realistische optie is, heeft niet goed zitten opletten.
Niet het oplossen van het zorgtekort, maar de opstelling van D66 binnen de coalitie is het probleem. Tijdens een debat over de kwestie lieten GroenLinks en PvdA, de partijen die braken, duidelijk weten dat ze een lijmpoging niet zien zitten. Volgens de partijen is met D66 niet constructief samen te werken.
De partij heeft zich met haar oppositie-houding onmogelijk gemaakt binnen de coalitie. En om GroenLinks-fractievoorzitter Mark Coenders te citeren: “Die breuk was niet voor niets. Samenwerking was er niet meer.”
Raadsleden van veel partijen zeggen off the record dat de problemen met D66 nog veel erger zijn dan nu naar buiten is gekomen. De kans dat er gelijmd gaat worden is daarom waarschijnlijk pas een optie wanneer alle andere mogelijkheden zijn afgevallen.
Mogelijkheden genoeg
Maar mogelijkheden zijn er genoeg. Allereerst is duidelijk dat de VVD, met wie ook gebroken is, terugkeert in de coalitie. Niet voor niets werd er naast een verkenner van GroenLinks, ook een verkenner van de VVD aangesteld.
Een minderheidscoalitie van GroenLinks, VVD en PvdA is ongewenst en aangezien de drie partijen samen 17 zetels hebben, komen ze drie zetels tekort voor een meerderheid. Er zullen dus nieuwe partijen gevonden moeten worden om (al dan niet als gedoogpartner) toe te treden tot het stadsbestuur.
Er is een keuze uit maar liefst zeven partijen met twee of drie zetels die nu in aanmerking komen voor coalitiedeelname. SP en Arnhem Centraal hebben drie zetels. PVV, Partij voor de Dieren, DENK Verenigd Arnhem, ChristenUnie en CDA hebben ieder twee zetels.
Wie de politiek in Arnhem een beetje kent, weet meteen dat niet al die partijen in aanmerking komen om de vrijgekomen plek op te lossen.
Eerst de afvallers.
PVV, SP, PvdD, DENK
De PVV valt af vanwege haar standpunten. Hoewel veel raadsleden buiten de vergadering goed kunnen opschieten met PVV-fractievoorzitter Coen Verheij, zijn de standpunten van de PVV onverenigbaar met die van de meeste coalitiepartijen.
Ook de SP valt af. Fractievoorzitter Gerrie Elfrink is de personificatie van de slechte bestuurscultuur van de afgelopen jaren en heeft zich afgelopen jaar met zijn opstelling als raadslid onmogelijk gemaakt bij veel andere partijen.
Elfrink heeft het op dit moment over de “achterkamertjescoalitie van GroenLinks”, waarmee geconcludeerd kan worden dat hij zelf ook niet gelooft dat de SP kandidaat is om tot het college toe te treden.
Bovendien zal de VVD geen college willen vormen met drie linkse partijen. Om die reden vallen ook de Partij voor de Dieren en DENK Verenigd Arnhem af om tot het college toe te treden.
ChristenUnie, CDA en Arnhem Centraal
De meest voor de hand liggende kandidaten om tot een nieuw college toe te treden, zijn ChristenUnie, CDA en Arnhem Centraal. Maar bij Arnhem Centraal speelt nog een dingetje.
Arnhem Centraal heeft zelf aangegeven dat ze in principe beschikbaar is. Raadslid Lea Manders zou dan wethouder worden.
Het probleem voor Arnhem Centraal is dat in dat geval de nummer vier op de lijst gevraagd wordt als raadslid. En die nummer vier is inmiddels geen lid meer van de partij. Desondanks schrijft de wet voor dat diegene wel gevraagd moet worden of hij zijn zetel in wil nemen. De kans bestaat dat de nummer vier in dat geval als eenmansfractie in de raad gaat zitten.
Dat is een risico dat voor de coalitiepartijen vorig jaar na de gemeenteraadsverkiezingen een belangrijke reden was om Arnhem Centraal buiten de coalitie te houden.
De ChristenUnie heeft zelf aangegeven dat zij voorstander is van een minderheidscoalitie. De partij heeft zich in de vorige bestuursperiode echter gemanifesteerd als betrouwbare partner met wie goed is samen te werken. En laten die steekwoorden – betrouwbaarheid, stabiliteit en samenwerking – nou net de belangrijkste trefwoorden zijn waar binnen de coalitie naar gezocht wordt.
Ook het CDA geldt als betrouwbaar, stabiel en constructief. Kenmerkend in de vorige bestuursperiode is dat alle conflicten langs het CDA van toenmalig wethouder Ine van Burgsteden heen gingen. En Van Burgsteden zou graag terugkeren als wethouder.
Het CDA heeft bovendien als voordeel dat het een partij is die dichter bij de VVD staat dan bij GroenLinks en PvdA. Voor de balans in de coalitie is dat een voordeel.
Kortom
Kortom: als je kijkt hoe de stukken op dit moment op het politieke schaakbord staan, dan zou het zomaar kunnen dat er een coalitie komt van GroenLinks, VVD, PvdA en CDA. Die coalitie zou een minderheidscoalitie vormen van 19 zetels, maar met gedoogsteun van de ChristenUnie zou er met 21 zetels een stabiele meerderheid zijn.
Maar goed. Dit is Arnhem. En de wapenspreuk van Arnhem zou kunnen luiden: “In Arnhem vos non scitis.”
We zullen tot na het zomerreces moeten wachten om te zien of het deze kant uit gaat.
