ARNHEM – Bewoners die na een raadsvergadering huilend voor de deur van het stadhuis staan. Het is een beeld dat je niet vaak ziet, maar de emoties lopen hoog op bij de plannen die de gemeente heeft met de Schaapsdrift. Wat is de gemeente precies van plan? Het is een ingewikkeld verhaal, maar het is de moeite van het lezen waard.
(Door: Patrick Arink)
De Schaapsdrift en omgeving is een buurtje dat ligt tussen station Presikhaaf en de Velperweg. De ene helft van het gebied bestaat uit verouderde opslagloodsen, de Praxis en zorgcentrum de Vreedenhoff. De andere helft bestaat uit woningen. In totaal gaat het om zo’n 150 huizen.
Een jaar geleden werd al bekend dat de gemeente het bedrijvendeel van de Schaapsdrift wil herontwikkelen. Arnhem moet tot 2040 in totaal 16.000 woningen bouwen. Die huizen moeten vooral komen in ‘Spoorzone Oost’. Grofweg is dat een gebied tussen de Nieuwe Haven in het zuiden en de Velperweg aan de noordkant. Niemand die daar bezwaar tegen heeft.
De huidige commotie ontstond begin maart, toen duidelijk werd dat de gemeente rond de Schaapsdrift niet alleen aan de slag wil in het bedrijvendeel wil van het gebied. Ook het deel waar de woningen staan, is opeens aangewezen als ontwikkelgebied.
Wvg
Via een kille en juridisch wollige brief kregen de bewoners van de Schaapsdrift op 8 maart van de gemeente te horen dat zij hun huis voortaan alleen nog aan de gemeente mogen verkopen. Voor het gebied geldt de zogeheten Wet Voorkeursrecht Gemeenten (Wvg).
De Wvg is een paardenmiddel dat wordt ingezet om te voorkomen dat speculanten zich op een gebied storten waarvoor plannen zijn. De Wvg geldt nu nog voorlopig. De gemeenteraad moet de Wvg voor 8 juni aanstaande bekrachtigen. Het is een besluit waar de gemeenteraad mee worstelt.
Het klinkt onschuldig genoeg: mensen die toch al van plan zijn om te verhuizen, verkopen hun huis vanaf nu aan de gemeente tegen de geldende marktwaarde. Dus waarom lopen de emoties bij de bewoners van de Schaapsdrift dan zo hoog op? Dat heeft te maken met fase 2 van de planning die de gemeente voor ogen heeft.
Onteigening
Over twee jaar wil de gemeente voor het gebied rond de Schaapsdrift een stedenbouwkundig ontwerp klaar hebben. Een deel van de huizen die dan nog niet in het bezit zijn van de gemeente Arnhem, zullen naar alle waarschijnlijkheid onteigend moeten worden om sloop mogelijk te maken.
En dat is waar de pijn en emotie zit bij de bewoners van de Schaapsdrift. Vanaf het moment dat de bewoners via een aangetekende brief van de gemeente te horen kregen dat de gemeente plannen heeft met de Schaapsdrift, hangt er een sloopkogel boven hun huis. Mensen die al jarenlang in een goed onderhouden huis wonen, dreigen hun huis opeens kwijt te raken.
“Het kan niet anders”, beweert wethouder Cathelijne Bouwkamp (GroenLinks) glashard. “Arnhem staat voor een enorme verstedelijkingsopgave waarbij we duizenden huizen moeten bouwen. Schaapsdrift is één van de locaties waar de gemeente kansen ziet om de woningbouwopgave te realiseren.”
Nog los van het feit dat het natuurlijk wel anders kan, is het raar om (goede) huizen te slopen om er daarna weer andere huizen voor terug te zetten. Geen wonder dus dat een kritische gemeenteraad haar best doet om meer duidelijkheid te krijgen van wethouder Bouwkamp. Maar heel scheutig met het geven van informatie is Bouwkamp niet. Op bijna Ruttiaanse wijze worden vragen vanuit de gemeenteraad genegeerd en ontweken.
Vraag en geen antwoord met wethouder Cathelijne Bouwkamp van GroenLinks.
Een kleine, onvolledige selectie uit het debat over #Schaapsdrift. pic.twitter.com/71bFlkaO56— Patrick Arink (@patrickarink) May 19, 2022
Intercitystation
Het gebrek aan transparantie is verdacht. Een aantal partijen in de gemeenteraad vermoedt dat de gemeente niet eerlijk is over haar intenties. Gerrie Elfrink (SP) heeft op verschillende manieren al bij herhaling aan wethouder Bouwkamp gevraagd of er niet al een concreet plan ligt voor het gebied, hetgeen door wethouder Bouwkamp steeds ontkend wordt.
Nico Wiggers (Arnhemse Ouderen Partij) dwong afgelopen week bij Bouwkamp af dat de gemeenteraad alle stukken krijgt die door het college van B&W zijn gebruikt bij het besluit om de Wvg toe te passen voor de Schaapsdrift. Wiggers hoopte dat die stukken meer licht zouden schijnen op de plannen die de gemeente heeft met de Schaapsdrift, maar dat blijkt niet het geval.
Voor de goede lezer is in de stukken die aan de gemeenteraad zijn gestuurd echter al duidelijk wat waarschijnlijk de achterliggende intentie is van de gemeente. Maar het zit verstopt tussen alle ruis over “woningbouwopgave”, “zachte planvoorraad” en “schaalsprong naar intensief bebouwd grootstedelijk programma”.
Als het aan de gemeente ligt, wordt station Presikhaaf in de toekomst een intercitystation. Om dat mogelijk te maken moet station Presikhaaf een hotspot worden waar niet alleen huizen komen, maar juist ook kantoren. De huidige bebouwing rond de Schaapsdrift belemmert die wens.
De wens om station Presikhaaf te upgraden naar intercitystation duikt voor het eerst op in 2021 in het Ontwikkelingsperspectief Spoorzone Oost, waar in het raadsvoorstel voor de Schaapsdrift aan gerefereerd wordt.
“De campus van de HAN is slechts twee keer per uur bereikbaar met een NS-sprinter. Het is de ambities om meer treinen per uur te laten stoppen op Presikhaaf. Denk daarbij aan een mogelijke IC-status”, staat in het Ontwikkelingsperspectief te lezen.
Op de illustratie in het perspectiefplan heeft station Presikhaaf alvast de status van intercitystation gekregen. Wat opvalt is dat de geplande bebouwing rond de Schaapsdrift de aanduiding ‘gemengd’ heeft gekregen: wonen én werken.
2.900 reizigers
Prorail heeft bij de gemeente aangegeven dat zij open staat voor de mogelijkheid om station Presikhaaf de status van intercitystation te geven, maar alleen wanneer de omgeving van het station wordt aangepakt.
Bovendien is duidelijk dat het aantal treinreizigers dan wel flink omhoog moet. De nieuwe intercitystations die er afgelopen jaren zijn bijgekomen hebben allemaal tussen de 12.000 en 18.000 reizigers per dag. Zaandam: 14.600, Hilversum 18.000, Schiedam: 12.000, Gouda:18.000.
Ter vergelijking: station Presikhaaf telt op dit moment gemiddeld een schamele 2.900 treinreizigers per dag.
Hoe krijg je meer reizigers? Niet door het bouwen van huizen. Wel door het bouwen van kantoren. Dat past bovendien in het beleid van de laatste jaren om kantoren te bouwen rond stations.
Hoewel de gemeente in de raadsstukken over de Schaapsdrift haar best doet om de schijnwerper te zetten op de geplande woningbouw, is ook daar duidelijk dat de gemeente rond station Presikhaaf toch vooral meer kantoren wil realiseren.
Uit de ‘Ruimtelijke motivatie Ontwikkeling Schaapsdrift e.o.:
“Nieuwe woningen en kantoren moeten zo veel mogelijk gebouwd worden op plekken die goed bereikbaar zijn met het openbaar vervoer.”
“We gaan meer functies mengen. Denk aan het mogelijk maken van woningen bij bedrijven.”
Uit het raadsvoorstel:
“De gemeente heeft een andere invulling voor ogen. Het gebied krijgt een woon-werk bestemming.”
Algemeen belang
Wethouder Bouwkamp houdt in de gemeenteraad steeds vol dat het algemeen belang zwaarder weegt dan het individuele belang van bewoners.
“De gemeente dient te voorzien in de grote woonbehoefte van Arnhemmers”, aldus het raadsvoorstel.
Dat er meer speelt dan alleen het realiseren van woningen rond de Schaapsdrift, is alleen tussen de kieren van de raadsstukken te lezen.
