ARNHEM – Arnhem heeft grote ambities in Spoorzone Arnhem Oost. In het gebied moeten ruim 8.000 woningen gebouwd worden. Daarnaast moet er een nieuw park worden aangelegd van 70 hectare en twee nieuwe mobiliteitshubs moeten het gebied ontsluiten. De gemeenteraad wordt vanavond bijgepraat over de manier waarop de gemeente die plannen denkt te kunnen realiseren.
(Door: Patrick Arink)
Aan ambitie geen gebrek met betrekking tot Spoorzone Arnhem Oost. Op papier zien de plannen er geweldig uit. Maar de realiteit is weerbarstig, om een understatement te gebruiken. Ruim een jaar na de presentatie van het Ontwikkelperspectief Spoorzone Arnhem Oost lijkt het erop dat de plannen niet op deze manier te realiseren zijn.
Spooremplacement
Een groot gedeelte van de nieuwe woningen in Spoorzone Arnhem Oost, wil de gemeente bouwen op het spooremplacement aan de Van Oldebarneveldtstraat. Hier ligt een parkeerplaats voor treinen die jarenlang niet gebruikt werd. Tot een paar jaar geleden. ProRail heeft het terrein inmiddels voor 12 miljoen euro opgeknapt met nieuwe sporen en nieuwe bovenleidingen.
Leuk dat de gemeente juist hier 7.000 nieuwe woningen heeft ingetekend, maar wat ProRail betreft is verhuizing van het spooremplacement niet aan de orde. Dat zou alleen een optie kunnen zijn wanneer ergens anders in Oost Nederland een gemeente zo gek is schaarse grond ter beschikking te stellen voor de aanleg van een nieuw spooremplacement.
Spoorpark
Het 70 hectare grote park dat de gemeente wil realiseren, ligt op de plek waar nu nog vier sporen en een gelijkvloerse spoorkruising liggen, ter hoogte van Molenbeke. Om de aanleg van het park mogelijk te maken, wil de gemeente dat de sporen in de toekomst ondergronds gaan lopen via een tunnel. Dan is er ook geen ongelijkvloerse kruising meer nodig zoals ProRail voorstelt om de capaciteit van het spoor hier te vergroten.
In opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat heeft onderzoeksbureau Movares onderzocht of een tunnel mogelijk is. Die zou moeten beginnen bij Mariëndaal aan de westkant van Arnhem en via een ondergronds perron op Arnhem Centraal aan de oostkant van Arnhem weer boven de grond moeten komen.
Het probleem met een tunnel is: die bouw je niet eventjes. Bovendien zijn de bouwkosten gigantisch. Een spoortunnel van 2,3 kilometer in Delft had een prijskaartje van ruim 500 miljoen euro. De spoortunnel in Arnhem zou ruim 6 kilometer lang moeten worden. Je kunt dus je vraagtekens zetten bij het gedroomde spoorpark uit de plannen van de gemeente in Spoorzone Arnhem Oost.
Overigens valt het volgens ProRail wel mee met de problemen als gevolg van de gelijkvloerse kruising. Volgens ProRail is er helemaal geen sprake van een knelpunt en zal daar de komende tijd niets in veranderen.
Mobiliteitshubs
En dan zijn er nog de mobiliteitshubs uit de plannen van de gemeente. Een hub is een overstappunt waar fietsers en voetgangers kunnen overstappen op bus en trein.
“De noodzakelijke upgrade van (campus-) station Presikhaaf en het gewenste station Arnhem-Oost als toekomstige hub in het hart van Arnhem-Oost zijn belangrijke opgaven”, staat te lezen in de Verstedelijkingsstrategie waar de gemeenteraad nog een besluit over moet nemen.
Die ambitie is achterhaald. ProRail heeft een streep gezet door zowel een upgrade van station Presikhaaf als de komst van een nieuw station Arnhem Oost.
De gemeente Arnhem en de provincie Gelderland willen onderzoeken of het verhogen van de frequentie van en naar station Presikhaaf realistisch is. Maar volgens Prorail is er simpelweg geen mogelijkheid om meer treinen tussen Arnhem Centraal en station Presikhaaf te laten rijden. Het spoor tussen Arnhem en Dieren zit vol. Prorail stelt dat meer treinen alleen een mogelijkheid zijn als er een extra spoor bij station Presikhaaf wordt aangelegd. Dat is uitgesloten.
Er is ook een streep gezet door de plannen met station Arnhem Oost. In juni schreef de provincie Gelderland in een Statenbrief:
“Op het druk bereden traject met twee sporen door het centrum van Arnhem is een extra station niet inpasbaar. De reizigerspotentie is naar verwachting (zeer) beperkt, mede doordat andere stations (Arnhem Velperpoort en Arnhem Presikhaaf) dichtbij liggen.”
Realistische mogelijkheden
Kortom: de belangrijkste peilers onder de plannen met Spoorzone Arnhem Oost zijn weggeslagen of op zijn minst uiterst onzeker. Maar de gemeente Arnhem heeft desondanks alle vertrouwen in een goede afloop.
“Het is onze overtuiging dat in de Spoorzone Arnhem-Oost de fysieke ruimte en realistische mogelijkheden zijn om, aanvullend op de bestaande plancapaciteit, circa 10.000 woningen te programmeren”, schrijft het college van B&W aan de gemeenteraad.
Een ongetwijfeld kritische gemeenteraad zal vanavond tekst en uitleg krijgen over de manier waarop de gemeente Arnhem denkt de ambities toch waar te kunnen maken.
Hieronder:
Veel van de informatie uit bovenstaand artikel is afkomstig uit documenten die zijn vrijgegeven na een Woo-verzoek (Wet Open Overheid) van de Arnhemsche Courant. Hieronder vind je een tekstpassage die afkomstig is uit een gespreksverslag van 2 maart 2021, waarbij de gemeente samen met onder meer ProRail en de Nederlandse Spoorwegen keek naar de mogelijkheden en onmogelijkheden in Spoorzone Arnhem Oost.
De boodschap is duidelijk:
– Geen IC-station Arnhem Presikhaaf.
– De gelijkvloerse spoorkruising vormt géén knelpunt.
– Het spooremplacement is en blijft nodig.
