ARNHEM – De John Frostbrug, de Mandelabrug en de Sacharovbrug. Dat zijn de drie bruggen over de Nederrijn in Arnhem. Twintig jaar geleden was er sprake van om ook nog een vierde brug aan te leggen. Die brug is er nooit gekomen.
(Door: Patrick Arink)
Een van de grootste weeffouten van Arnhem tijdens de wederopbouw is om al het autoverkeer dwars door de stad te laten rijden. In de gedachte van de jaren vijftig had de auto de toekomst, en dus moest je met de auto tot in het hart van de stad kunnen komen.
De Markt? Parkeerplaats! Kerkplein? Parkeerplaats! Gele Rijdersplein? Jansplaats? Op de Trans? Naast de Schouwburg? Rondom Musis? Parkeerplaats!
Die parkeerplaatsen zijn vrijwel allemaal verdwenen, maar de wegenstructuur uit de jaren vijftig kennen we nog steeds. We denken inmiddels heel anders over de rol van de auto, maar Arnhem heeft nog steeds een Centrumring die dwars door de stad loopt.
Het grootste probleem van die Centrumring is dat de meeste auto’s die daar rijden niet eens in Arnhem moeten zijn. Die zijn onderweg naar Utrecht, Apeldoorn of Nijmegen. Om de verkeersdruk te verminderen werd daarom in de jaren tachtig al de Sacharovbrug aan de oostkant van Arnhem aangelegd.
Westtangent
Zou het niet mogelijk zijn om ook aan de westkant van Arnhem een brug aan te leggen? Dat was twintig jaar geleden het idee waar de gemeente Arnhem mee speelde. De nieuwe brug zou naast de spoorbrug bij de Rosandepolder moeten komen en via Mariëndaal uitkomen bij de Amsterdamseweg.
Die brug zou dan een verbinding vormen met de nog aan te leggen nieuwbouwwijk Schuytgraaf, maar belangrijker nog: al het verkeer in de richting Utrecht, zou via de nieuwe brug om de stad heen worden geleid. Dat had als voordeel dat er duizenden auto’s minder per dag over de Centrumring zouden rijden.
De gemeente liet onderzoek doen naar nut en noodzaak van de zogeheten westtangent. De twee belangrijkste conclusies:
– De Westtangent vermindert de verkeersdruk op de bestaande stadsbruggen inclusief de toeleidende wegen.
– De Westtangent biedt kansen om de plannen voor Rijnboog in de zuidelijke binnenstad te realiseren.
Het onderzoek stamt uit 2005. Arnhem had toen nog plannen om in het kader van Rijnboog een haven tot aan het Kerkplein aan te leggen. De Centrumring in de Weerdjesstraat zat die plannen dwars. Bovendien lagen zowel de luchtvervuiling als de geluidsoverlast boven de norm om nieuwe woningen te bouwen in het Rijnbooggebied.
Een nieuwe brug zou die problemen in één klap oplossen. Eitje, dacht de gemeente.
“De weg biedt een robuuste oplossing voor zowel de verkeersafwikkeling als de problemen met lucht en geluid”, concludeerde de gemeente. Niets leek de komst van de nieuwe brug in de weg te staan.
Stilletjes afgevoerd
Voor de vorm werd nog wel even een consultatieronde gehouden bij betrokken partijen. En daar ging het mis.
Negentig procent van de insprekers was tegen de komst van de brug. Die brug was niet het probleem. Wat wel een probleem was, was dat de weg via landgoed Mariëndaal naar de Amsterdamseweg moest lopen. Een drukke weg, dwars door een van de mooiste landgoederen van Arnhem? Was de gemeente wel goed bij haar hoofd?
De gemeente zag het probleem niet. De gemeente wees erop dat er op het toekomstige tracé nu gewoon hoogspanningsmasten stonden. Precies op die plek moest de nieuwe weg komen. Dus hoezo waardevol natuurgebied?
Maar die mening werd niet gedeeld door de meeste andere partijen die de gemeente Arnhem sprak. Er werd nog even overwogen om de nieuwe ontsluitingsweg via een tunnel onder Mariëndaal aan te leggen. Nadat bleek dat die tunnel 100.000 euro per meter zou kosten, werd het plan voor een vierde brug stilletjes afgevoerd.
Geen vierde Rijnbrug dus.
Op dit moment zijn er echter plannen voor een andere nieuwe brug over de Nederrijn. De gemeente is nu van plan om een nieuwe fietsbrug over de rivier aan te leggen tussen de Johan van Oldebarneveldtstraat en Malburgen. Ook bij de aanleg van die brug worden vraagtekens gezet. Is het niet handiger om op die plaats een veerpont te laten varen?
Hieronder:
Bonusfoto! Een binnenstad vol met vrolijk gekleurde autootjes. Zo zagen de Markt en het Kerkplein er uit op 1 augustus 1979.
