“Erg kwalijk stuk, Patrick. Geen enkele hoor en wederhoor. En onwaarheden.” Een raadslid uit de coalitie ging gisteren tegen me tekeer op Twitter. Mijn artikel was volgens een ander raadslid “subjectief, speculatie, interpretatie. Een verzinsel.”
Wat had ik geschreven? Het was het verslag van een raadsvergadering over de Schaapsdrift. Ik zal de betreffende passage waar coalitie-raadsleden over struikelden letterlijk herhalen:
“Het heeft er alle schijn van dat wethouder Bouwkamp een en ander vooraf al heeft afgestemd met de fractievoorzitters van de coalitiepartijen. In deze bestuursperiode is de achterkamer nooit ver weg.”
Ik neem geen letter terug van wat ik geschreven heb. Sowieso ben ik niet van plan om in het kader van ‘hoor en wederhoor’ een raadslid uit de coalitie te vragen of hij het wel eens is met mijn verslag van een openbare raadsvergadering.
Ik ben wel een beetje klaar met Arnhemse politici die moord en brand schreeuwen op het moment dat je schrijft over hun wekelijkse coalitie-overleg in achterkamertjes en hun coalitie-app die overuren maakt als er een gevoelig politiek dossier aan de orde is.
Want dat is wat er aan de hand is. Al vanaf het aantreden van de coalitie is er een bestuurscultuur ontstaan die ouderwets belabberd is. Dualisme in de raadszaal? Vergeet het maar. Alle grote politieke onderwerpen worden in coalitieverband voorgekookt voor het aan de orde komt in de gemeenteraad.
Gerrie Elfrink (SP): “Deze coalitie heeft elke week een overleg. Maar er wordt gevraagd te denken dat het daar over koetjes, voetbal en de lotto gaat en niet over zwaar op de maag liggende politieke kwesties.”
En natuurlijk. Coalitie-overleg hoort bij politiek. Coalitie-overleg vond ook in de vorige coalitie plaats. Hoe vaak? Eén keer per maand over de hoofdlijnen. Het is nu iedere week, voorafgaand aan de politieke avond.
Patronen van Politiek
We zijn zes jaar na het rapport Frissen terug bij af. Hele passages uit dat rapport kun je gewoon op de huidige politieke situatie leggen. In ‘Patronen van Politiek‘ schreef Frissen in 2017 over de bestuurscultuur in Arnhem:
“De coalitie heeft een ‘in beton gegoten’ akkoord dat uiterst strak zou worden nagevolgd en uitgevoerd. Er is intensief overleg en afspraken worden per ‘coalitie-app’ bevestigd en gecontroleerd.”
Of deze:
“Het patroon dat zich hier voordoet is dat betrokken politieke actoren praktijken ontwikkelen die onbedoeld de dualistische verhoudingen geweld aandoen. Dit plaatst de bestuurscultuur van Arnhem in perspectief. Daarin ligt een sterk accent op besturen en coalitievorming. Dan zijn er ook beelden van controle achter de schermen in achterkamertjes.”
Het is anno 2023 niet anders. Ik vraag me soms echt af waarom ik nog raadsvergaderingen volg. Er zijn in deze bestuursperiode zoveel onderwerpen binnen de coalitie afgekaart! Het is allemaal al besloten.
Verder van huis
Ik vind dat we in wezen verder van huis zijn dan toen. Want waar het in de periode 2014-2018 vooral ging over het doordrukken van beleid, speelt er in deze bestuursperiode iets anders mee.
Veel van de overlegjes van nu hebben daarnaast ook tot doel om het college van B&W te beschermen. In een hoofdpijndossier als de Schaapsdrift staat niet het belang van bewoners voorop, maar het uit de wind houden van een wethouder die de gemeenteraad (én bewoners) meermalen onzuiver heeft geïnformeerd.
Klein terzijde: de Wvg op de Schaapsdrift kon alleen maar op een meerderheid rekenen doordat er bij meerdere fracties in de coalitie fractiediscipline is toegepast. Raadsleden die tegen waren, hebben voor het opleggen van de Wvg gestemd. Feitelijk was er in de gemeenteraad helemaal geen meerderheid voor het opleggen van de Wvg.
Ondemocratisch
“Niemand staat ’s ochtends op met de vraag hoe hij vandaag de democratie eens zal uithollen”, schreef Frissen in 2017. “Dat kan in de praktijk echter wel onbedoeld gevolg zijn van ongetwijfeld goed bedoeld gedrag.”
Ook daar hebben we in deze bestuursperiode een prachtig voorbeeld van.
Coalitiepartij GroenLinks staat niet toe dat moties die de partij indient mede-ondertekend worden door de PVV of Forum voor Democratie. Want GroenLinks vindt die partijen ondemocratisch. De ironie is dat GroenLinks daarmee zelf ondemocratisch te werk gaat. Ze sluit democratisch gekozen partijen uit.
Het is tekenend voor de politieke bestuurscultuur in Arnhem van dit moment. Zuivere, eerlijke politiek in een dualistisch systeem waarin ruimte is voor een veelvoud aan meningen? Was het maar waar.
Voor mij persoonlijk geldt dat mijn wantrouwen naar politici op dit moment groter is dan in de periode 2014-2018. Daar hebben ze het zelf naar gemaakt. Dát is pas kwalijk.
Patrick Arink
Hoofdredacteur Arnhemsche Courant
