Hoe staat het met het creatieve klimaat in Arnhem? Er wordt altijd gekeken naar beleidsmakers en instellingen. In de media wordt er vooral veel gepraat over gebouwen. Maar de kunstenaars komen nooit zelf aan het woord. Dat is eigenlijk gek. Daarom wil Standplaats Arnhem van de creatieve en culturele makers zelf horen hoe ze de stad ervaren. Vandaag kunstenares Chantal van Lieshout, een van de oprichtsters van Wentelteefjes.
(Door: Leendert Douma)
(Foto: Sophie Vermeulen)
Verbinding, verdieping en plezier. Dat vat wel zo’n beetje het werk van Chantal van Lieshout (1994, Geldrop) samen. Na de mbo-opleiding In- & Outdoordesign aan De Groene Campus in Helmond, kwam die in 2014 naar Arnhem om aan de academie BEAR te studeren: Base for Experiment, Art and Research.
Nog voor Van Lieshout goed en wel was afgestudeerd, begon diens praktijk te lopen – met een baantje in de thuiszorg ernaast. Daarnaast nam Chantal van Lieshout – samen met vier klasgenoten – in 2016 het initiatief tot Wentelteefjes. Want er was in Arnhem behoefte aan laagdrempelige expositiemogelijkheden voor jonge kunstenaars. Het werden tentoonstellingen met beeldende kunst en performances die eindigen in feestjes. Vier keer per jaar organiseert Wentelteefjes evenementen, op verschillende locaties in de stad (vandaar ook de naam: ze wentelen van plek naar plek).
“In Arnhem zat de oude garde bijna overal”, zegt Chantal van Lieshout lachend. “Die maakt een ander soort kunst dan waar wij mee bezig zijn. Er was eigenlijk niks te doen voor jonge kunstenaars. Daar wilden wij op een vrolijke manier verandering in brengen. Wij houden van feestje, maar zetten ons vooral in om jonge (net afgestudeerde) kunstenaars een serieuze plek op het Arnhemse kunstveld te geven.”
De eerste edities waren in Brigant (waar nu Café Bosch is), om vervolgens door te wentelen naar B53. Daar werd met Mestlab31 gewerkt aan een maandprogramma: Wenteltrap. Er waren edities bij circa…dit, online in coronatijd, bij Kunstpodium-T in Tilburg, in de buitenlucht tussen de kribben van de Rijn en tijdens de Arnhemse Uitnacht bij DE.GROEN. De afgelopen editie was in en rondom Klarendal, als onderdeel van de BKA fietsroute.
“Vanaf 2021 hebben we subsidie van de gemeente Arnhem”, vertelt Van Lieshout. “We zetten die in om de kunstenaars goed te betalen. Dat vinden we belangrijk. Uit eigen ervaring weten we dat dat niet vaak gebeurt. We geven onszelf een kleine vergoeding. We zijn een stichting aan het worden om de organisatie verder te professionaliseren. Daarnaast geeft Wentelteefjes natuurlijk ook veel voldoening en positieve energie, waardoor we het tot nu nog zo vol hebben kunnen houden.” Een voorbeeld? “We hebben ooit zangeres STASJ (Stefanie Janssen) gekoppeld aan kunstenaar Caz Egelie. Daar kwam een hele bijzondere performance uit. Ik ben blij dat we deze mensen aan elkaar verbonden hebben. Dat leverde echt iets op voor Arnhem.”
Aantrekken en afstoten
De evenementen van Wentelteefjes zijn geen platform om diens eigen kunst te exposeren, legt Van Lieshout uit. Dat is ook niet nodig. Na diens eindexamenexpositie in 2018 rolde die van de ene expo in de andere. Van Lieshout maakt dan ook heel bijzonder werk. “Ik doe veel verschillende dingen, de enige keuze die ik – heel bewust – heb gemaakt is dat ik nooit meer tweedimensionaal werk maak.”
Die maakt 3D-werken van onder andere keramiek, textiel of epoxyhars – en bouwt installaties waarmee die rare, onverwachte verbindingen maakt. Tussen diens eigen belevingswereld en van – bijvoorbeeld – een huisstofmijt, een meerkoet of een fruitvliegje. Chantal van Lieshout: “Mijn werk heeft soms iets unheimisch, maar er zit ook een vrolijke laag in. Ik hou van dubbelzinnigheid: dingen die tegelijkertijd aantrekken en afstoten. Daarom was ik meteen enthousiast om me te laten fotograferen met slakken op mijn hoofd.”
Rare vibe
Van Lieshout groeide op in Someren en is helemaal niet opgevoed met beeldende kunst, zo vertelt die zelf. “Op de kunstacademie vroeg iedereen: ‘Ben je familie van Joep van Lieshout?’ Ik wist toen helemaal niet wie dat was.” Ze koos voor ArtEZ omdat de toelating best streng was: “Daar kunnen ze me wel wat leren, dacht ik toen.”
Vanuit haar huidige woning kijkt de kunstenaar uit op diens oude keramieklokaal bij ArtEZ. Van Lieshout wil nog wel een tijdje naar het buitenland, om met een residentie of masterstudie verdieping te zoeken in het vak. Maar uiteindelijk zal Chantal van Lieshout weer in Arnhem terechtkomen: “Ik voel me hier op mijn plek. Ik haal veel inspiratie uit de natuur, het is fijn om dat dichtbij te hebben. Deze stad heeft wel een rare vibe, vind ik. Er is geen universiteit. Dus zijn er weinig mensen die kunst kopen. De kunstwereld is hier vrij klein. Op openingen kom je elkaar weer allemaal tegen.”
Knusse kleiclub
Het heeft ook weer iets knus, die Arnhemse kunstwereld. Heel gezellig vertelt Chantal van Lieshout over de Kleiclub, waar die elke woensdagavond heengaat. “Dat is een legendarische club van Arnhemse kunstenaars! We komen bij elkaar in het atelier van Peter Krynen. De groep bestaat al heel lang. Peter Jordaan van De Groen heeft er bij gezeten, en zelfs Klaas Gubbels. Nu zitten Rob Groot Zevert van Omstand er, bijvoorbeeld, en Joke Beltman met wie ik deze zomer heb samengewerkt.”
Maar af en toe moet ze Arnhem even uit. Het project met Joke Beltman in P-OST vormde de start van een Kunstfietstocht, die in het teken stond van samenwerking en verbinding. Het idee ontstond tijdens de lockdown. Chantal van Lieshout fietste naar Casco en het Travelling Farm Museum depot in Utrecht, kunstenaarsgemeenschap Nieuw en Meer in Amsterdam, Nest in Den Haag, Showroom Mama in Rotterdam en uiteindelijk naar RUIS in Nijmegen. Overal gaf die workshops of werkte met lokale kunstenaars aan exposities.
Exposities voor exposure
Tijdens diens studie had Van Lieshout een baantje als fietskoerier en nu die werkt al vier jaar in de thuiszorg. Ook dat is een bewuste keuze. “Ik ben er erg aan gehecht dat ik kan experimenteren, zonder dat m’n kunst direct geld moet opleveren. Ik maak ook ‘Bugplugs’. Dat zijn buttplugs van epoxy met insecten erin. Alhoewel ze niet als zodanig bruikbaar zijn, verkopen ze heel goed. Dat is leuk. Maar ik wil niet alleen maar bezig zijn met de verkoop daarvan.”
Sowieso is het voor jonge kunstenaars moeilijk om op eigen benen te staan, zo merkt die. “Uit mijn afstudeerjaar zijn maar drie mensen doorgegaan in de kunst. Inclusief ik. Kunstenaars uit generaties die nog geld van de overheid kregen, vanuit de WIK- of de BKR-regeling, konden makkelijk gratis dingen maken voor exposure Dat is in onze generatie echt not-done. Je hebt geen tijd om iets voor niks te doen. Dan kun je je huur niet betalen.”
De kunstenaar – die na de Dominee Bechtlaan op de Geitenkamp, de Beekstraat en de Nieuwe Kade nu atelier heeft in Mariëndaal – vindt het een goede zaak dat er op de academie steeds meer aandacht komt voor bedrijfsvoering en voor netwerken. En voor de verbinding met Arnhem. “Dat is iets van de laatste tijd”, zegt Van Lieshout. “In ons jaar hebben we erover geklaagd. Bijna alle docenten komen uit Amsterdam en alle excursies gingen daarheen. Gelukkig is er nu meer samenwerking met bijvoorbeeld Collectie DE.GROEN, P-OST en Omstand.”
–
Dit is deel 10 uit een reeks van 15 interviews. Begin 2023 worden alle verhalen gepresenteerd in een mooi uitgegeven bundel, een expositie en een evenement in Rozet. De publicatie is alleen via intekening te verkrijgen, het boek kom niet in de boekhandel. Wil je alvast intekenen? Mail dan Arno de Blank: a.blank3@upcmail.nl.
Eerdere artikelen in deze reeks:
Krista Burger: ‘Mag het een beetje minder opgeruimd?’
Mirte Engelhard: ‘Arnhem is rauw maar ook kak, die twee kanten zitten ook in mij’
Mascha Halberstad: ‘Arnhem wordt animatiecentrum van Nederland’
Fillip Studios: de creativiteit van samenwerking
Susanne Khalil Yusef: Na veel omzwervingen geland in Arnhem
Harmen Liemburg: ‘In het bos kwam het zwarte gat’
Jesse Laport: ‘We zijn in Arnhem een beetje potsierlijk’
Maria Roosen: ‘Hier gebeurt het: zaaien en oogsten en alles wat daarbij hoort’
Florentijn Hofman: Thuiskomen op de Veluwe
Standplaats Arnhem: het woord is aan de makers
—
Dit artikel maakt onderdeel uit van een serie artikelen over kunstenaars in Arnhem. Dit artikel wordt mede mogelijk gemaakt dankzij een ondersteuning van Mediafonds Arnhem. Het Mediafonds Arnhem is een onafhankelijk ondersteuningsfonds voor bijzondere journalistieke producties over Arnhem.
