ARNHEM – Er wordt komende maanden onderzoek gedaan naar de aanleg van een ongelijkvloerse kruising op het spoor in Arnhem. Die vrije kruising moet een oplossing bieden voor de spoorknoop in Arnhem Oost. Wethouder Kundic schrijft dat in een raadsbrief aan de gemeenteraad. Wat opvalt is vooral wat er niet in de raadsbrief staat.
(Door: Patrick Arink)
Het gaat te ver om de wethouder te beschuldigen van misleiding, maar de raadsbrief naar een zogeheten MIRT-onderzoek naar een vrije spoorkruising in Arnhem Oost is zachtgezegd onvolledig. De brief staat vol met wensdenken van de gemeente Arnhem, terwijl essentiële feitelijke informatie over het spoor in Arnhem in de brief is weggelaten.
Om onszelf alvast in te dekken: we weten bij de Arnhemsche Courant waarover we het hebben. We deden in 2022 een Woo-verzoek bij het ministerie van Infrastructuur & Waterstaat over de spoorknoop, wat leidde tot meerdere artikelen (hier, hier en hier te vinden).
Vorig jaar deden we een Woo-verzoek over de spoorknoop bij de provincie Gelderland en bij de gemeente Arnhem, wat leidde tot deze longread: Nog geen oplossing voor spoorknoop. Woningbouwplannen in gevaar.
Extra stops op Presikhaaf
Kortom: als het over de spoorknoop in Arnhem Oost gaat, dan weten we waar we het over hebben. Het probleem is simpel, maar de oplossing is verre van eenvoudig.
Ter hoogte van de Vosdijk bij het AKZO-terrein komen de sporen vanuit Zwolle samen met de sporen vanuit de Achterhoek en Duitsland. Vier sporen worden via een gelijkvloerse kruising samengebracht tot twee sporen in de richting van Arnhem Centraal. En die gelijkvloerse kruising leidt tot file omdat treinen op elkaar moeten wachten tot de kruising vrij is.
Als het aan de gemeente Arnhem ligt, wordt de gelijkvloerse kruising vervangen door een ongelijkvloerse kruising.
“Een ongelijkvloerse kruising biedt ruimte voor extra treinen op het spoor (internationaal, nationaal en regionaal) en extra stops op station Arnhem Presikhaaf”, schrijft wethouder Kundic (D66) aan de gemeenteraad.
Zowel de komst van een ongelijkvloerse kruising als extra stops op station Presikhaaf zijn alleen maar wensen die op het verlanglijstje staan van de gemeente Arnhem. Uit Woo-verzoeken over de Schaapsdrift weten we dat ProRail en de NS extra stops op station Presikhaaf niet als een realistische optie zien.
Wat bovendien in de raadsbrief niet duidelijk naar voren komt, is dat er aan de aanleg van een ongelijkvloerse kruising grote nadelen kleven. Dit kwam naar boven in een van de Woo-verzoeken van de Arnhemsche Courant.
“Het leidt mogelijk tot de sloop van een aantal woningen”, aldus een ambtenaar van de gemeente. “Bovendien is een vrije kruising lastig inpasbaar mede door barrierewerking van hoge spoortaluds in dit gebied.”
Vier onderzoeken naar een oplossing
Wat evenmin niet vermeld wordt in de raadsbrief over het onderzoek naar een vrije spoorkruising, is dat er op dit moment meerdere onderzoeken gehouden worden. In totaal lopen er op dit moment maar liefst vier (!) onderzoeken waar de spoorknoop in Arnhem Oost een belangrijke rol in speelt.
Allereerst is er het MIRT-onderzoek naar de ongelijkvloerse kruising waarover wethouder Kundic de gemeenteraad informeert. Dit onderzoek wordt op verzoek van de gemeente Arnhem door het Rijk en de provincie gehouden. MIRT staat voor Meerjarenprogramma Infrastructuur, Ruimte en Transport. Het is een Rijksprogramma dat bedoeld is om de bereikbaarheid in Nederland te verbeteren.
Tegelijkertijd wordt er door ProRail óók een MIRT-onderzoek gehouden naar de spoorknoop. Dat onderzoek wordt gehouden naar nut en noodzaak van mogelijke alternatieven. Dat is onderzoek nummer 2.
Vanuit het ministerie van I&W zijn er bovendien ook twee MIRT-onderzoeken waarin de spoorknoop in Arnhem Oost een rol speelt. Er wordt onderzoek gedaan naar het spoor tussen Utrecht, Arnhem en Duitsland. De spoorknoop in Arnhem Oost maakt ook onderdeel uit van dat onderzoek. Dat is onderzoek nummer 3.
Daarnaast loopt er vanuit het ministerie een MIRT-onderzoek naar een nieuwe route voor het goederenvervoer over het spoor tussen Rotterdam en Duitsland. Onder de veel te mooie naam GNOE (Goederencorridor Noordoost Europa) wordt gezocht naar een nieuwe route tussen de Randstad en Bad Bentheim. Van de drie realistische routes die onderzocht worden, lopen er twee routes dwars door Arnhem. Dat is onderzoek nummer 4.
“Paard van Troje”
Het bestaan van alle andere onderzoeken waarbij de spoorknoop betrokken is, wordt in de raadsbrief van wethouder Kundic verzwegen. Tegelijkertijd is Kundic wel op de hoogte van deze onderzoeken. De gemeente is vanzelfsprekend niet gerust op een goede afloop.
“Naar onze mening kunnen deze onderzoeken grote impact kunnen hebben op het MIRT-onderzoek naar de vrije spoorkruising”, schreef wethouder Kundic eerder al bezorgd aan gedeputeerde Helga Witjes van de provincie Gelderland.
Bovendien zijn ambtenaren van de gemeente Arnhem bang dat het snel realiseren van een ongelijkvloerse kruising in Arnhem Oost nog een ander nadeel heeft.
“Het is een paard van Troje”, aldus een ambtenaar van de gemeente Arnhem in een mail aan een collega. “Met een ongelijkvloerse spoorkruising wordt een routering van GNOE mogelijk ook aantrekkelijker via deze route.”
Tot slot is de gemeente Arnhem huiverig om informatie over de spoorknoop openbaar te maken, want ze zijn bij de gemeente Arnhem bang voor journalisten…
“Alles ligt heel gevoelig in met name de Schaapsdrift” aldus een ambtenaar. “Voordat we het weten hebben we weer het ene na het andere Woo-verzoek binnen.”
Post Scriptum:
De informatie in dit artikel is afkomstig uit openbare informatie, en is daarnaast afkomstig uit Woo-verzoeken over de Spoorknoop van de provincie Gelderland (https://open.gelderland.nl/woo-documenten), de gemeente Arnhem (https://woo.arnhem.nl/pages/woopublicaties) en het ministerie van I&W (https://www.rijksoverheid.nl/binaries/rijksoverheid/documenten/woo-besluiten/2022/10/04/).
