ARNHEM – Arnhem Zuid bestaat alleen nog uit terpen, omringd door water. Arnhem Noord is volgebouwd met hoge woontorens voor de klimaatvluchtelingen uit West Nederland en op de Veluwe is een groot meer aangelegd dat gebruikt wordt als batterij. Welkom in Arnhem in 2120.
(Door: Patrick Arink)
Wetenschappers uit Wageningen onderzochten wat de gevolgen zijn van klimaatverandering op de lange termijn en hoe dat ons leven beïnvloedt. Als prikkelend voorbeeld kozen ze Arnhem uit om in beeld te brengen hoe de wereld er over honderd jaar uit kan zien. Gisteravond lichtten zij hun visie over Arnhem in 2120 toe.
Arnhem is over honderd jaar een klimaatadaptieve stad die zich heeft aangepast aan de gevolgen van de veranderingen in het klimaat. Het is een stuk warmer dan nu en het is zowel natter als droger. De extra hoeveelheid neerslag die verwacht wordt, betekent dat Arnhem de rivier alle ruimte geeft. Arnhem Zuid zoals we dat nu kennen, bestaat niet meer.
Meedeinen met het water
Het leven in Arnhem Zuid deint mee met het water. Woonkernen zijn er op apart aangelegde terpen die ook bij hoge waterstanden niet onderstromen. Langs de rivier bevinden zich bovendien veel drijvende woningen als aparte dorpjes. Via bruggen zijn de dorpen verbonden met de stad.
In de dorpen wonen bakkers, advocaten en leraren in dezelfde straat, want je vindt er huur- en koopwoningen in allerlei prijsklassen bij elkaar”, aldus de onderzoekers.
Het rivierengebied wordt doorkruist door de A15, die nieuwe terpen met elkaar verbindt en grotendeels over bruggen loopt. Op de terpen vind je naast woningen ook (verticale) stadslandbouw en bedrijven. Die A15 is een stuk smaller, want verkeer vindt vooral plaats via zelfrijdende auto’s die minder ruimte in beslag nemen. Bovendien vindt de bezorging van goederen plaats via drones.
Hoog en droog
Het lage en natte rivierengebied staat in contrast met de noordkant van de stad. De hoge en droge kant van Arnhem die tegen de Veluwe aan ligt, is over honderd jaar getransformeerd tot belangrijkste woongebied in de stad. Hoezo niet bouwen in het groen? Dit is waar Arnhem honderdduizenden nieuwe huizen moet bouwen, vinden de onderzoekers.
“In het westen van Nederland zal door de stijging van de zeespiegel land moeten worden opgegeven”, denkt de Wageningse onderzoeker Sanda Lenzholzer. “Het houdt een keertje op. God creëerde de aarde, maar de Nederlanders creëerden Nederland, luidt het spreekwoord. Daar zit echter wel een grens aan.”
Het teruggeven van land aan de zee in West Nederland zal leiden tot een grote toename van het aantal inwoners van Arnhem. Over honderd jaar telt Arnhem meer dan 400.000 inwoners. Al die nieuwe inwoners wonen in hoge, houten woontorens op de Veluwe. Stad en natuur lopen vloeiend in elkaar over.
Brede stukken water en groen verbinden de Veluwe met de stad en het rivierengebied. Tussen de Veluwe en de stad liggen ‘groene vingers’: stroken natuur van boven naar beneden. Dat is te vergelijken met de landgoederen en parken die Arnhem nu ook al heeft. Tussen de groene parken ligt de stad Arnhem: het historische centrum, landgoederen en sfeervolle wijken en parken. Nieuwe bebouwing wordt afgewisseld met de huidige ‘oude’ stad.
Die stad wordt volledig door eigen groene energiebronnen van energie voorzien. Zonnepanelen en windturbines zijn overal zichtbaar in het landschap. Wanneer er een overschot is aan energie, wordt er water vanuit de Nederrijn omhoog gepompt naar een groot kunstmatig meer op de hooggelegen Veluwe. Dat stuwmeer kan gebruikt worden als waterkrachtcentrale wanneer er een tekort is aan zon en wind. De Veluwe wordt onze batterij.
Leefbaar zonder asfalt
Om de toenemende hitte in de stad het hoofd te bieden, wordt vrijwel al het asfalt verwijderd. Asfalt wordt op een hete dag wel 80 graden. Een parkje met een beekje is 50 graden koeler.
“Doordat vrijwel alle parkeerplekken weg zijn, kunnen kinderen op straat spelen in het groen. Wandelaars en fietsers vinden hun weg in de schaduw van bomen en zonnepanelen. Tegen de muren van hoge gebouwen groeien klimplanten. Daken zijn bedekt met mossen en andere lage begroeiing. Dat alles draagt ook bij aan de biodiversiteit”, dromen de onderzoekers.
Door de natuur een veel grotere rol te geven in de stad, wordt Arnhem een paradijs voor planten en dieren.
“Edelherten verplaatsen zich in de nieuwe regio Arnhem vrij tussen het bos, de heidevlaktes en het rivierengebied. Er is meer ruimte voor natte riviernatuur: water, wilgen, weilanden en ruigtes. Zulke natuur heeft veel waarde, en is uniek in Europa.”
Invriezen
De visie hoe Arnhem er over honderd jaar uit kan zien is volgens de onderzoekers uit Wageningen vooral bedoeld om te prikkelen en na te denken over de keuzes die de stad nu al maakt.
Ilse Voskamp: “Klimaatverandering is al hier. Dit is een stip aan de horizon met mogelijkheden die realistisch zijn. Alle keuzes die nu gemaakt worden zijn over honderd jaar nog sturend. Woningen die je nu bouwt, staan er over honderd jaar nog steeds.”
De bezoekers van architectuurcentrum CASA zien het toekomstbeeld dat geschetst wordt wel zitten.
“Ik zou me heel graag honderd jaar laten invriezen zodat ik dat nog kan meemaken”, vatte een oudere bezoeker het samen.
